Odciążyć żyły fitoterapią

Specjaliści od leków naturalnych z Uniwersytetu w Pécs (Węgry) oraz Uniwersytetu w Bratysławie (Słowacja) podsumowali aktualną wiedzę nt. wykorzystania leków pochodzenia roślinnego w terapii żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej. Jest to dość częsta choroba związana z tzw. niewydolnością żylną, której typowym objawem są żylaki.  

Sama choroba obejmuje dwa podstawowe stany: 

• zakrzepicę żył głębokich (ZŻG) – czyli powstawanie zakrzepów krwi w żyłach głębokich, najczęściej łydek;
• zatorowość płucną (ZP) – kiedy taki zakrzep oderwie się i przedostanie z krwią do płuc (stan zagrożenia życia). 

Żylaki to rozszerzone żyły powierzchowne. Powstają, gdy nie działają prawidłowo zastawki żył głębokich: krew cofa się i zalega w żyłach powierzchniowych. Te przepełniają się, skręcają i stają się widoczne pod skórą jako żylaki. Zastoje krwi sprzyjają zakrzepicy. 

Leczenie żylaków jest wielorakie i zależne od ich nasilenia oraz indywidualnej sytuacji klinicznej. Wykorzystuje się kompresjoterapię (pończochy uciskowe), fizjoterapię, leki miejscowe, ogólne (w tym przeciwzakrzepowe), aż do operacji chirurgicznych. Ważna jest też profilaktyka: ruch, schudnięcie, odstawienie tytoniu, odpowiednia dieta (m.in. taka, która pozwala unikać zaparć). 

Jeśli chodzi o substancje pochodzenia roślinnego, to w leczeniu niewydolności żylnej często stosuje się m.in. wyciąg z ruszczyka kolczastego, mikronizowane flawonoidy, wyciąg z kasztanowca, rutozydy (okserytyna, trokserytyna), wyciąg z winorośli zwyczajnej. Mają właściwości uszczelniające naczynia, przeciwobrzękowe, chronią ściany naczyń żylnych przed uszkodzeniem. Dzięki temu łagodzą bóle, uczucie ciężkości nóg, redukują skurcze mięśni czy świąd (to ostatnie: głównie wyciąg z kasztanowca). 

Do mniej znanych, ale potencjalnie również skutecznych leków roślinnych autorzy zaliczają:

•  miłorząb dwuklapowy;
•  nostrzyk lekarski;
•  borówkę;
•  wąkrotkę azjatycką (gotu kola). 

Warto pamiętać, że część z tych produktów działa dzięki obecności silnych antyoksydantów, ale część zawiera także substancje przeciwzakrzepowe. Jest to w niewydolności żylnej korzystne, jednak powoduje też, że substancje te mogą wchodzić w interakcje z innymi lekami kardiologicznymi, stąd dobrze konsultować ich wykorzystanie z właściwym specjalistą. Godna rozważenia będzie konsultacja chirurga, zwłaszcza w bardziej zaawansowanych stadiach niewydolności żylnej, w których nie można polegać na wyłącznie leczeniu objawowym i zachowawczym. 

Na podstawie

Bencsik T, Balázs VL, Farkas Á, Csikós E, Horváth A, Ács K, Kocsis M, Doseděl M, Fialová SB, Czigle S, Nagy M, Tóth J, Protti M, Mercolini L, Mladěnka P, Szentpéteri J, Horváth G. Herbal drugs in chronic venous disease treatment: An update. Fitoterapia. 2024 Dec;179:106256. doi: 10.1016/j.fitote.2024.106256. Epub 2024 Oct 16. PMID: 39419127.