Czy grzyby mają działanie antyrakowe?

Tytułowe pytanie zadali sobie biotechnolodzy z Uniwersytetu w Insubrii (Włochy). Wykonali ogromną pracę przeglądową i podsumowali wiedzę na temat działania grzybów (zarówno tzw. grzybów medycznych, jak i zwykłych grzybów) w kontekście raka piersi. 

Do najważniejszych grzybów, których potencjał w zwalczaniu komórek nowotworowych wykazano w badaniach laboratoryjnych, autorzy zaliczają następujące:

• pieczarki (Agaricus bisporus);
• Antrodia cinnamomea (grzyb atakujący niektóre gatunki cynamonowców, element tradycyjnej medycyny ludowej na Tajwanie);
• Cordyceps sinensis (maczużnik, kordyceps chiński);
• Cordyceps militaris (maczużnik bojowy);
• wrośniak różnobarwny (Coriolus versicolor, yunzhi);
• lakownica żółtawa (reishi, Ganoderma lucidum);
• żagwica listkowata (Grifola frondosa);
• twardziak jadalny (Lentinula edodes);
• boczniak ostrygowaty (Pleurotus ostreatus).

Substancje biologicznie aktywne pochodzące z grzybów działają antynowotworowo na drodze wielu mechanizmów, m.in.:

• indukcji apoptozy („zmuszania” nieprawidłowych komórek do uruchomienia procesów prowadzących do ich śmierci);
• hamowania angiogenezy, czyli wytwarzania nowych naczyn krwionośnych (co utrudnia nowotworom zaopatrzenie w składniki odżywcze);
• hamowania niekontrolowanego rozmnażania się i wzrostu komórek nowotworowych;
• utrudniania tworzenia przerzutów;
• indukcji zmian epigenetycznych (mogących zmieniać aktywność genów uczestniczących w nowotworzeniu);
• stymulacji układu odpornościowego do aktywniejszego zwalczania nieprawidłowych komórek.

Jeśli chodzi o badania z udziałem ludzi, to wpływ spożycia grzybów na ochronę przed rakiem piersi wykazano w badaniach obserwacyjnych, ale głównie prowadzonych na Dalekim Wschodzie. Dane są tu niejednorodne, w zależności od badania ryzyko rozwoju tego nowotworu malało od kilku proc. do nawet o przeszło połowę (wpływ ochronny obserwowano zresztą także w kontekście innych nowotworów, np. raka prostaty czy raka żołądka). W populacji europejskiej nie widać podobnych trendów. Może to mieć związek ze znacznie mniejszym spożyciem grzybów w Europie (nie są równie popularne), zupełnie innymi ich gatunkami dostępnymi na naszym obszarze geograficznym albo cechami osobniczymi (np. odmiennością genetyczną Azjatów i Europejczyków).  

Są też dostępne, choć zwykle niewielkie, badania interwencyjne dotyczące suplementacji produktów opartych na grzybach u chorych z rakiem piersi. Ciekawe są zwłaszcza wyniki badań z grzybami medycznymi reishi (lakownica żółtawa): kobiety suplementujące ekstrakt z reishi lepiej odpowiadały na chemio- i radioterapię, wykazywały też korzystniejsze zmiany w zakresie układu immunologicznego, mniejsze zmęczenie, mniejsze problemy ze snem i lepszą jakość życia.

Konieczne są dalsze badania, które poszerzą wiedzę nt. działania produktów opartych na grzybach leczniczych w kontekście choroby nowotworowej.

Na podstawie

Gariboldi MB, Marras E, Ferrario N, Vivona V, Prini P, Vignati F, Perletti G. Anti-Cancer Potential of Edible/Medicinal Mushrooms in Breast Cancer. Int J Mol Sci. 2023 Jun 14;24(12):10120. doi: 10.3390/ijms241210120. PMID: 37373268; PMCID: PMC10299416.