Cofanie miażdżycy: rola kwasów omega-3

Naukowcy z Libanu oraz z USA przeprowadzili badanie kliniczne, które miało odpowiedzieć na pytanie, jakie znaczenie ma suplementacja kwasów omega-3 dla regresji blaszek miażdżycowych w tętnicach wieńcowych. 

Jest to pytanie o tyle zasadnicze, że mimo zmian stylu życia i farmakoterapii redukującej stężenia „złego cholesterolu” u pacjentów z chorobą wieńcową obserwuje się postępy miażdżycy i rozwój blaszek miażdżycowych. To z kolei istotnie zwiększa ryzyko powikłań, np. takich jak zawał serca, zaburzenia rytmu czy przedwczesny zgon. Nadzieje budzą terapie powodujące cofanie się zmian miażdżycowych. Nawet niewielki stopień mógłby bowiem się przyczyniać do zmniejszenia ryzyka i wydłużenia życia w lepszym zdrowiu. Takie działanie obserwowano w przypadku pewnych leków z grupy statyn, ale podejrzewa się, że podobnie mogą wpływać kwasy omega-3. 

W badaniu uczestniczyło 240 pacjentów ze stabilną chorobą wieńcową, których w sposób losowy przydzielono do grupy otrzymującej przez 30 miesięcy złożony preparat zawierający mieszaninę kwasów EPA i DHA (w dawce 3,36 g dziennie), jako dodatek do leczenia, albo do grupy otrzymującej wyłącznie standardową farmakoterapię. 

Analiza wskazała, że u części osób faktycznie  doszło do regresji wczesnych (nieuwapnionych) zmian miażdżycowych. Stopień regresji korelował z obniżeniem stężenia triglicerydów (co z kolei zapewniają kwasy omega-3) i zmniejszeniem stosunku neutrofili do limfocytów (co świadczy o efekcie przeciwzapalnym i za co również mogą odpowiadać kwasy omega-3). Ci chorzy blisko trzykrotnie rzadziej doświadczali powikłań krążeniowych niż grupa, w której takiej regresji nie obserwowano. 

Badacze zadali sobie pytanie: u których chorych można się spodziewać regresji zmian miażdżycowych po podaniu kwasów omega-3? Okazuje się, że byli to pacjenci z wyjściowo niskim stężeniem cholesterolu we frakcji LDL (<100 md/gl) i prawidłowym skurczowym ciśnieniem tętniczym (<125 mmHg). Jeśli pacjent nie miał dobrze kontrolowanego nadciśnienia, nie stwierdzano korzystnych zmian. 

Wyniki świadczą o tym, że do profilaktyki powikłań trzeba podchodzić kompleksowo. Redukcję podstawowego ryzyka zapewni zmiana stylu życia i odpowiednio dobrana farmakoterapia, natomiast na tzw. ryzyko rezydualne można wpływać za pomocą nutraceutyków. Niezwykle ważna jest przy czym kontrola oczywistych czynników ryzyka w rodzaju nadciśnienia tętniczego. Możliwe, że to większe nasilenie tlącego się stanu zapalnego u pacjentów ze źle leczonym nadciśnieniem uniemożliwia uzyskanie korzyści z podawania kwasów omega-3. 

Na podstawie

Welty FK, Hariri E, Asbeutah AA, Daher R, Amangurbanova M, Chedid G, Elajami TK, Alfaddagh A, Malik A. Regression of Coronary Fatty Plaque and Risk of Cardiac Events According to Blood Pressure Status: Data From a Randomized Trial of Eicosapentaenoic Acid and Docosahexaenoic Acid in Patients With Coronary Artery Disease. J Am Heart Assoc. 2023 Sep 19;12(18):e030071. doi: 10.1161/JAHA.123.030071. Epub 2023 Sep 8. PMID: 37681568; PMCID: PMC10547278.