Dodanie koenzymu Q10 do pregabaliny u chorych cierpiących na neuropatię cukrzycową zwiększyło skuteczność przeciwbólową terapii. Takie obserwacje poczynili naukowcy z Iranu w ramach badania klinicznego z udziałem 112 pacjentów. 

Neuropatia cukrzycowa to choroba będąca powikłaniem wieloletniej, źle kontrolowanej cukrzycy. Przewlekle podniesione stężenie glukozy we krwi wiąże się z uszkodzeniem nerwów. Skutkiem jest to, że przestają one pełnić prawidłowo swoje funkcje związane z przesyłaniem impulsów. Jednym z objawów są przewlekłe, trudne do zwalczania bóle (kłujące, piekące) kończyn – rezultat uszkodzenia nerwów czuciowych przewodzących sygnały bólowe z nóg i stóp. Mimo braku widocznego uszkodzenia unerwianych tkanek, w nerwach tych pojawia się impulsacja interpretowana przez mózg jako ból. Ból w przebiegu neuropatii trudno leczyć, bo klasyczne leki przeciwbólowe nie są dostosowane do tego mechanizmu. Paradoksalnie w neuropatii cukrzycowej do przewlekłego, „samoistnie” powstającego bólu dołącza się niewrażliwość na ból spowodowany już typowymi bodźcami (np. ostrym kamieniem w bucie). 

W leczeniu neuropatii cukrzycowej próbuje się wykorzystywać leki przeciwpadaczkowe (zwłaszcza pregabalinę, gabapentynę) i leki przeciwdepresyjne (np. amitryptylinę, dezypraminę, duloksetynę, wenlafaksynę), które mogą łagodzić bóle neuropatyczne. Łączy się je z innymi lekami, np. miejscowo stosowaną kapsaicyną (substancja nadająca ostrość papryce) czy lidokainą (lek znieczulający). Autorzy omawianego badania postanowili natomiast sprawdzić, czy do takich połączeń nadaje się koenzym Q10. 

W badaniu wzięło udział 112 chorych na neuropatię cukrzycową otrzymujących pregabalinę w dawce 150 mg dziennie. Części z nich podawano dodatkowo koenzym Q10 w dawce 100 mg co 8 godz., część otrzymywała placebo. Obserwacja trwała 8 tygodni. 

Analiza zgodna z intencją leczenia wskazała, że grupa otrzymująca koenzym Q10 doznała istotnie większej redukcji bólu niż grupa kontrolna. Efekt ujawnił się dopiero po 4 tygodniach suplementacji koenzymu Q10 i trwał aż do zakończenia badania. Efekty przeciwbólowe stwierdzono na podstawie zmian rezultatów w ocenie za pomocą 11-punktowej skali numerycznej, skali oceniającej wpływ bólu na sen i skali oceniającej percepcję zmian wg lekarza i pacjenta. 

Zdaniem autorów wyniki świadczą o możliwej przydatności koenzymu Q10 w leczeniu neuropatii cukrzycowej, choć konieczne są dalsze badania, zanim nutraceutyk ten znajdzie miejsce w oficjalnych rekomendacjach. Nie są jasne mechanizmy działania przeciwbólowego koenzymu Q10. Podejrzewa się usprawnienie wytwarzania energii w neuronach oraz działanie antyoksydacyjne.

Na podstawie

Amini P, Sajedi F, Mirjalili M, Mohammadi Y, Mehrpooya M. Coenzyme Q10 as a potential add-on treatment for patients suffering from painful diabetic neuropathy: results of a placebo-controlled randomized trial. Eur J Clin Pharmacol. 2022 Dec;78(12):1899-1910. doi: 10.1007/s00228-022-03407-x. Epub 2022 Oct 22. PMID: 36273066.