Czy są jakieś naturalne substancje, które mogą być przydatne u chorych na jaskrę? Na takie pytanie odpowiedzi szukali naukowcy z Malezji i Omanu. Dokonali przeglądu badań przedklinicznych i klinicznych, poszukując produktów o wykazanej lub potencjalnej skuteczności.
Jaskra to choroba oczu, w której dochodzi – z różnych przyczyn – do wzrostu ciśnienia śródgałkowego (nie jest to ciśnienie krwi, ale ciśnienie substancji zgromadzonej wewnątrz gałki ocznej – dla porównania można sobie wyobrazić oko jako piłkę nożną, jaskra to odpowiednik sytuacji, w której dopompowane zostaje powietrze – piłka robi się coraz twardsza – oko także, co nawet było wykorzystywane w diagnostyce palpacyjnej jaskry). Leczenie powinno odbywać się w porozumieniu z okulistą, różne przyczyny i postacie choroby mogą bowiem wymieniać diametralnie odmiennych rodzajów terapii (od farmakologicznej po laseroterapię). Główne problemy związane z przewlekłą jaskrą to po pierwsze fakt, że przez długi czas może pozostawać nierozpoznana, a drugi to taki, że długo utrzymujące się zwiększone ciśnienie w oku uszkadza elementy nerwowe, co w dłuższym okresie może prowadzić do ich zaniku i ślepoty. W patogenezie wymienia się także udział stresu oksydacyjnego, reakcji zapalnych i ekscytotoksyczności (zjawisko uszkodzenia nerwów w wyniku nadmiernej stymulacji, np. w wyniku wzmożonej aktywności synaptycznej).
Jak wskazują autorzy omawianej pracy przeglądowej, u części chorych choroba postępuje mimo optymalnego leczenia. U nich przydatne mogą okazać się produkty pochodzenia naturalnego o właściwościach antyoksydacyjnych, przeciwzapalnych lub neuroprotekcyjnych. Badania ankietowe wskazują notabene, że wielu chorych na jaskrę uważa metody komplementarne za przydatne – od 1/5 do nawet 2/3.
Z przeglądu dokonanego przez autorów wynika, że w jaskrze skuteczne mogą być:
- ekstrakty z miłorzębu japońskiego – w badaniach klinicznych obserwowano poprawę wzroku i zwolnienie progresji ubytków pola widzenia u pacjentów z jaskrą z otwartym kątem przesączania (jedna z dwóch głównych postaci choroby), jak również poprawę przepływu krwi w naczyniach gałki ocznej; stosowane dawki wynosiły 120-160 mg dziennie;
- szafran – w jednym badaniu okazał się skutecznie obniżać ciśnienie śródgałkowe już po 3 tygodniach suplementacji w dawce 30 mg dziennie;
- chińskie zioło DengZhanHua (Erigeron breviscapus) – w jednym badaniu z udziałem chorych z dobrze kontrolowanym ciśnieniem śródgałkowym wykazano skuteczność półrocznej suplementacji w poprawie stanu wzroku;
- pokrzywa indyjska – uzyskiwana z niej substancja czynna forskolina, stosowana w postaci kropli do oka obniżała ciśnienie śródgałkowe chorych na jaskrę;
- żeń szeń – odmiana czerwona koreańska w dawce 3 g dziennie przez 4 tygodnie poprawiła stan chorych na jaskrę (wrażliwość kontrastową, ból, suchość oka, przepływ krwi w gałce ocznej);
- konopie indyjskie – obserwowano krótkotrwałe obniżenie ciśnienia śródgałkowego bezpośrednio po podaniu wziewnym;
- antocyjaniny (ciemne barwniki z owoców jagodowych) – w badaniach klinicznych obserwowano poprawę kliniczną po 2-letniej suplementacji 50 mg antocyjanin z owoców czarnej porzeczki, podobnie po suplementacji wyciągu z jagód borówek.
W kolejce do przetestowania w ramach badań klinicznych czekają produkty, których skuteczność obserwowano póki co w badaniach laboratoryjnych, należą do nich:
- resweratrol;
- koenzym Q10;
- kurkuma i kurkumina;
- jagody goji (owoce kolcowoju szkarłatnego);
- hesperydyna (flawonoid cytrusowy);
- zielona herbata i jej główny polifenol EGCG;
- trójskrzydlak Wilforda (winorośl Zeusa);
- persymona (kaki);
- tarczyca bajkalska;
- wyciąg z kory sosny nadmorskiej.
Sytuację mocno komplikuje fakt, że producenci nutraceutyków chętnie testują w warunkach klinicznych działanie całych mieszanek (łatwiej je opatentować) i w związku z tym trudno orzec, który z produktów zadziałał – a i wiarygodność badań zlecanych przez przemysł może być kontrowersyjna, nie mówiąc o ich wyjątkowo skąpej liczbie. Widzą to również autorzy przeglądu, podkreślając konieczność prowadzenia dalszych badań klinicznych przed wprowadzeniem tych produktów do praktyki terapeutycznej.
Na podstawie
Sim RH, Sirasanagandla SR, Das S, Teoh SL. Treatment of Glaucoma with Natural Products and Their Mechanism of Action: An Update. Nutrients. 2022 Jan 26;14(3):534. doi: 10.3390/nu14030534. PMID: 35276895; PMCID: PMC8840399.
integmed.pl 