Przewlekły stan zapalny, jaki toczy się w organizmach chorych na reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), może u części z nich być przyczyną zawałów serca i udarów. Łącznikiem między stanem zapalnym a tymi powikłaniami może być podwyższona homocysteina, a sposobem profilaktyki – suplementacja kwasu foliowego. 

Stan zapalny i homocysteina to oczywiście niejedyne czynniki zwiększające ryzyko sercowo-naczyniowe u chorych na RZS. Należą do nich także niesteroidowe leki przeciwzapalne (używane ze względu na ich efekt przeciwbólowy), niedostatek ruchu (efekt zajęcia stawów) czy wreszcie tradycyjne czynniki ryzyka, jak hipercholesterolemia czy nadciśnienie tętnicze, przed którymi chorzy na RZS nie są przecież chronieni. Warto też wiedzieć, że ryzyko miażdżycy w RZS zmniejsza nowoczesne leczenie biologiczne, nie dla wszystkich jednak dostępne, i metotreksat, który jednak jest nietolerowany przez pewien odsetek chorych. 

Polscy naukowcy przeanalizowali badania kliniczne i metaanalizy poświęcone suplementacji kwasu foliowego – wyłania się z nich dość jasny obraz redukcji w populacji ogólnej ryzyka udaru, choć nie zawału serca. Chorzy na RZS są jednak zagrożeni udarem bardziej niż populacja ogólna, pojawia się on w młodszym wieku i wiąże się z podwyższonym stężeniem homocysteiny – dlatego zdaniem autorów szczególnie u nich należy rozważać suplementację kwasu foliowego w ramach pierwotnej prewencji udaru – nawet w krajach, w których żywność jest wzbogacana w kwas foliowy (w RZS konieczna może być większa dawka). Nie bez znaczenia jest fakt, że kwas foliowy redukuje działania uboczne metrotreksatu, który jest silnym lekiem immunosupresyjnym i ważnym elementem leczenia RZS. 

Suplementacja kwasu foliowego w dawkach terapeutycznych (ustalonych wspólnie z lekarzem prowadzącym) jest bezpieczna, zwrócić tylko należy uwagę na morfologię krwi: kwas foliowy może normalizować obraz krwi w anemii megaloblastycznej, co grozi niebezpieczeństwem nasilenia zmian w układzie nerwowym, jeśli niedokrwistość wywołana była niedoborem witaminy B12. W takich sytuacjach należy oczywiście wyrównać równolegle poziom witaminy B12. 

Na podstawie

Głuszek J, Wierzowiecka M, Niklas K, Niklas A. The importance of homocysteine in the development of cardiovascular complications in patients with rheumatoid arthritis. Reumatologia. 2020;58(5):282-288. doi: 10.5114/reum.2020.99732. Epub 2020 Oct 12. PMID: 33227081; PMCID: PMC7667944.