W zasadzie od samego początku pandemii koronawirusowej pojawiały się hipotezy o związku między ryzykiem zachorowania a stanem zasobów witaminy D w organizmie. I nawoływania do suplementacji. Po pół roku mamy coraz więcej opinii naukowców, że taki związek jest możliwy, choć wciąż niewiele twardych danych. 

Niedawno opublikowana praca z Uniwersytetu w Chicago dostarcza wskazówek, że coś faktycznie w tym może być [1]. Przeprowadzono bowiem porównanie pacjentów, u których wykryto wirusa SARS-CoV2 i u których znane były wyniki stężenia witaminy D we krwi. Koronawirusa wykryto aż u jednej piątej tych, którzy mieli niedobór witaminy D, i tylko u jednej ósmej tych, u których poziom witaminy D był prawidłowy. Grupa badana obejmowała prawie 500 osób, różnica zaś okazała się istotna statystycznie. Podobne wyniki dało analogiczne badanie w Korei, z trzykrotnie mniejszą grupą [20]. Inni amerykańscy badacze w bardzo małej serii przypadków podejrzewają lepsze działanie wysokich dawek witaminy D w infekcji koronawirusowej (50 tys. jednostek codziennie przez 5 dni) niż dawek bliższych standardowym (1000 j. dziennie) [22].

Także w jednym z pism grupy Lancet pojawił się apel o suplementowanie witaminy D w związku z pandemią [2]. Autorka wskazuje aż trzy możliwe mechanizmy wspierania przez witaminę D obrony przeciwwirusowej: 

  • stymulację wytwarzania peptydów przeciwdrobnoustrojowych (katelicydyn, defensyn) w nabłonku dróg oddechowych;
  • działanie przeciwzapalne, które może utrudniać wejście w fazę burzy cytokinowej;
  • pozytywny wpływ na ekspresję genów dla lokalnych układów angiotensyny 2 – które to białka są wykorzystywane przez wirus do wnikania do wnetrza komórek i których działanie ulega zaburzeniu w trakcie infekcji.

Niedobór witaminy D próbuje się też wiązać ze śmiertelnością: jest on częsty u Afroamerykanów, w ośrodkach dla osób w podeszłym wieku w Hiszpanii i we Włoszech, także na północy Europy – czyli wszędzie tam, gdzie odnotowano wysoki odsetek zgonów. 

Hipotezę o związku między niedoborem witaminy D a cięższym przebiegiem COVID-19 wspierają też inni naukowcy, z najróżniejszych stron świata – od Chin, przez Indie, Iran, Europę aż po USA [3-19, 21, 23]. I to mimo braku badań interwencyjnych, które porównałyby skuteczność witaminy D wobec placebo w zapobieganiu i leczeniu infekcji koronawirusem (są ciągle w toku). Owszem, są badania, które wskazują, że suplementacja witaminy D u osób z niedoborem wzmacnia ochronę przed zakażeniami wirusowymi, ale nie ma jeszcze takich badań w COVID-19. 

Abstrahując od licznych kontrowersji otaczających nowego koronawirusa i braku wyników badań interwencyjnych z witaminą D, tu znakomicie pasuje powiedzenie „Bogu świeczkę i diabłu ogarek”. Witaminę D jesienią i zimą powinniśmy w naszym kraju suplementować tak czy inaczej – z uwagi na jej liczne działania tkankowe. Jeśli ma przy okazji pomóc zabezpieczyć się przed infekcjami wirusowymi – to przecież tylko dodatkowy plus. Na co jeszcze czekać?

Na podstawie

  1. Association of Vitamin D Status and Other Clinical Characteristics With COVID-19 Test Results. David O. Meltzer et al. JAMA Netw Open. 2020;3(9):e2019722.
  2. Lancet Diabetes Endocrinol. 2020 Jul;8(7):570. doi: 10.1016/S2213-8587(20)30183-2.  Epub 2020 May 20. Vitamin-D and COVID-19: do deficient risk a poorer outcome? Fiona Mitchell
  3. Nutr Rev. 2020 Jul 17;nuaa081. Supplementation with vitamin D in the COVID-19 pandemic? Fatemeh Hadizadeh
  4. Int J Vitam Nutr Res. 2020 Aug 19;1-13. Vitamin D can be effective on the prevention of COVID-19 complications: A narrative review on molecular aspects. Amir-Abbas Shiravi et al.
  5. Clin Investig Arterioscler. 2020 May 29;S0214-9168(20)30048-6. Vitamin D high doses supplementation could represent a promising alternative to prevent or treat COVID-19 infection. José Luis Mansur et al.
  6. Mayo Clin Proc. 2020 Aug;95(8):1804-1805. Vitamin D Supplementation During the COVID-19 Pandemic. Darko Siuka et al.
  7. Nutrients 2020 Aug 18;12(8):E2488. Vitamin D Insufficiency and Deficiency and Mortality from Respiratory Diseases in a Cohort of Older Adults: Potential for Limiting the Death Toll during and beyond the COVID-19 Pandemic? Hermann Brenner et al.
  8. J Transl Med. 2020 Aug 26;18(1):322. The importance of vitamin d metabolism as a potential prophylactic, immunoregulatory and neuroprotective treatment for COVID-19. Yi Xu et al.
  9. Rev Med Virol. 2020 Aug 28;e2159. Vitamin D and Covid-19: From potential therapeutic effects to unanswered questions. Majid Teymoori-Rad, Sayed Mahdi Marashi 
  10. Osteoporos Sarcopenia. 2020 Jul 23.  Vitamin D in COVID – 19: Dousing the fire or averting the storm? – A perspective from the Asia-Pacific. Manju Chandran et al.
  11. Indian J Clin Biochem. 2020 Jul 30;1-2.  Role of Vitamin D Supplementation in Prevention and Treatment of COVID-19. Aakriti Khemka et al.
  12. QJM. 2020 Jul 31;hcaa234. Potential role of hypovitaminosis D and Vitamin D supplementation during COVID-19 pandemic. Monica Verdoia, Giuseppe De Luca
  13. Front Immunol. 2020 Jun 23;11:1523. Vitamin D Supplementation: A Potential Approach for Coronavirus/COVID-19 Therapeutics? John F Arboleda, Silvio Urcuqui-Inchima
  14. Aging Clin Exp Res. 2020 Jul 23;1-3. Associations between hypovitaminosis D and COVID-19: a narrative review. Giancarlo Isaia, Enzo Medico 
  15. J Endocrinol Invest. 2020 Jun 15;1-9. Possible role of vitamin D in Covid-19 infection in pediatric population. F M Panfili et al.
  16. Am J Infect Control. 2020 Sep;48(9):1042-1044. COVID-19 fatalities, latitude, sunlight, and vitamin D. Paul B Whittemore 
  17. J Infect Public Health. 2020 Jun 20;S1876-0341(20)30531-1. Role of vitamin D in preventing of COVID-19 infection, progression and severity. Nurshad Ali 
  18. Nutrients. 2020 Aug 7;12(8):E2358. Early Nutritional Interventions with Zinc, Selenium and Vitamin D for Raising Anti-Viral Resistance Against Progressive COVID-19. Jan Alexander et al.
  19. Cleve Clin J Med. 2020 Jun 8. What is the role of supplementation with ascorbic acid, zinc, vitamin D, or N-acetylcysteine for prevention or treatment of COVID-19? Seth R Bauer
  20. Int J Infect Dis. 2020 Aug 11;S1201-9712(20)30647-0. Nutritional status of patients with coronavirus disease 2019 (COVID-19). Jae Hyoung Im et al.
  21. Eur Rev Med Pharmacol Sci. 2020 Aug;24(15):8187-8193. Inhibitory effects of Vitamin D on inflammation and IL-6 release. A further support for COVID-19 management? B Orrù et al.
  22. Am J Ther. Sep/Oct 2020;27(5):e485-e490. Vitamin D Supplementation in COVID-19 Patients: A Clinical Case Series. Kim C Ohaegbulam et al.
  23. Nutr Rev. 2020 Jul 12;nuaa067. Dietary recommendations during the COVID-19 pandemic. Christianne de Faria Coelho-Ravagnani et al.