Operacja z powodu złamania kości udowej wiąże się z silnym spadkiem zasobów witaminy C w organizmie. Brak wyrównania tego spadku na koniec hospitalizacji wiąże się z większą ilością i ciężkością późniejszych powikłań pooperacyjnych, więc już w trakcie pobytu w szpitalu należy rozważyć suplementację witaminy C.

Takie wnioski płyną z badania przeprowadzonego przez lekarzy z Centrum Urazów w Tybindze (Niemcy).

Badanie to miało ocenić zmiany stężenia witaminy C we krwi u 25 starszych osób, które przeszły operację naprawczą z powodu złamania bliższego końca kości udowej. Obejmowało aż dwie grupy kontrolne:

  • pacjentów młodych, bez złamania i bez chorób przewlekłych;
  • pacjentów po 65 r.ż. bez złamania i bez ciężkich chorób przewlekłych.

Obok diety oceniano stężenie witaminy C we krwi, co jest nieczęstym i godnym uwagi sposobem szacowania jej zasobów (najczęściej ocenia się tylko ilość przyjmowaną z dietą i ewentualnie z suplementami, co jest dość zgrubną metodą). Wybrano cztery newralgiczne momenty:

  • przed operacją;
  • pierwszego dnia po operacji;
  • trzeciego dnia po operacji;
  • moment wypisu ze szpitala.

Okazuje się, że tuż po operacji nastąpił silny spadek stężenia witaminy C, o 34%. Następnie powoli wzrastał, ale średnia przy wypisie ze szpitala nie osiągnęła poziomu sprzed operacji. To wydaje się szczególnie ważne, bo ryzyko i ciężkość powikłań pooperacyjnych istotnie korelowały z tym, jakie było stężenie witaminy C już po operacji (ale nie przed). Ten zaś bynajmniej nie był optymalny – niedobór witaminy C stwierdzono u 60% pacjentów już przed operacją, natomiast po spadku jej zasobów pierwszego dnia od zabiegu – już u 96%.

Jak to interpretują autorzy pracy? Najprawdopodobniej stres oksydacyjny spowodowany interwencją chirurgiczną i uszkodzeniami tkanek jest tak silny, że wyczerpują się zapasy witaminy C, zużyte do ratowania komórek. A skoro istnieje korelacja między tymi zasobami a ryzykiem powikłań, naturalną koleją rzeczy będzie rozważenie suplementacji witaminy C i sprawdzenie, czy pozwoli zmniejszyć to ryzyko. A jest o co walczyć – przeszło połowa chorych doświadczyła poważnego powikłania w ciągu roku!

Mówimy tu o starszych ludziach, ze zmniejszonymi rezerwami narządowymi i szczególnie kruchym zdrowiem, oraz o taniej profilaktyce. Autorzy zalecają, by u osób po 65 r.ż. suplementować doustnie witaminę C pod kontrolą jej stężenia krwi (>50 µmol/l) celem wspierania zdrowia układu kostnego, natomiast w związku z operacją – wlewy dożylne w dawce 3-6 g w celu uzupełnienia zużywanych zapasów. Suplementację doustną zalecają też kontynuować po wypisie ze szpitala, aby wspierać rehabilitację i powrót do zdrowia.

Na podstawie

J Clin Med. 2019 Dec 26;9(1). Preoperative Ascorbic Acid Levels in Proximal Femur Fracture Patients Have No Postoperative Clinical Impact, While Ascorbic Acid Levels upon Discharge Have a Major Effect on Postoperative Outcome. Hill-Mündel K, Schlegl J, Biesalski HK, Ehnert S, Schröter S, Bahrs C, Nohr D, Nüssler AK, Ihle C.