Jak powinna wyglądać dieta w reumatoidalnym zapaleniu stawów

Dr Humeira Badsha, reumatolog z Dubaju, opublikował przewodnik dla lekarzy, który ma ułatwiać tłumaczenie pacjentom z reumatoidalnym zapaleniem stawów (RZS), jaką dietę powinni stosować. 

Temat jest trudny, bo danych z badań naukowych na temat diety jest niewiele, a dodatkowo trudno jest je przeprowadzić (trzeba rozdzielić w analizie wpływ diety od innych elementów stylu życia, badani muszą przestrzegać diety, ciężko prowadzić eksperyment metodą podwójnie ślepej próby i kontrolować za pomocą placebo itp.). Wiele nadziei się wiąże z modyfikacją flory jelitowej, dietą wegańską, błonnikiem, antyoksydantami i kwasami omega-3 oraz witaminą D.

Wnioski dla poszczególnych diet, suplementów i składników można podsumować następująco:

• nie ma jednoznacznych obserwacji co do znaczenia diety śródziemnomorskiej w RZS; pewne badania wskazują jednak, że może ona łagodzić ból stawów, hamować aktywność choroby i zwiększać energię do życia; być może korzystne są tu antyoksydanty albo jednonienasycone kwasy tłuszczowe (obecne w oliwie);
• obiecujące są flawonoidy zawarte w soi, jako substancje naturalne o działaniu przeciwzapalnym i chroniącym stawy przed uszkodzeniem;
• wykazano korzyści z diety bezglutenowej, która jednak powinna być stosowana przynajmniej przez rok (RZS może być związane z celiakią, czyli alergią na gluten, bo reakcja układu immunologicznego wywoływana przez gluten może uszkadzać nie tylko jelita, ale i stawy);
• interesujące są diety elementarne (czyli zawierające proste składniki, np. nie wielocukry, a cukry proste, nie białka, tylko pojedyncze aminokwasy, wzbogacone o niezbędne witaminy i minerały) – w jednym badaniu skuteczność takiej diety była porównywalna z małą dawką sterydu;
• skuteczne mogą być diety wegańskie lub diety polegające na eliminacji nabiału (tu jednak także nie należy oczekiwać szybkiej poprawy, zmiany były uchwytne w perspektywie roku);
• kwasy omega-3 nie tylko wydają się chronić przed rozwojem RZS, ale też pełnić rolę terapeutyczną w już rozwiniętej chorobie;
• atrakcyjną i wciąż badaną opcją są probiotyki, jednak dane z badań są niejednoznaczne;
• pomaga silne ograniczenie ilości spożywanego alkoholu;
• w RZS często brakuje witaminy D, ale komórki atakujące stawy mogą być na nią oporne; witamina D dodatkowo zabezpiecza kości przed szkodliwym wpływem sterydów, na które chorzy niejednokrotnie są skazani;
• jeśli RZS towarzyszy niedokrwistość, powinni ją leczyć i dodatkowo zadbać o źródła żelaza w diecie (zwłaszcza istotne, jeśli ktoś stosuje dietę bezmięsną!);
• wydaje się, że jakiś związek z chorobą mogą mieć antyoksydanty, zwłaszcza selen, cynk, witaminy A, C i E (tu też wyniki badań nie dają jednoznacznej odpowiedzi);
• głodówki są pomocne, ale na krótko – objawy wracają po ich zaprzestaniu (co wydaje się przemawiać za dużym znaczeniem diety w RZS, choć nie wiemy dokładnie, dlaczego tak się dzieje);
• schudnięcie pomaga poprawić jakość życia, ale musi być prowadzone mądrze – sztuczne słodziki dla przykładu są powiązane ze zwiększonym ryzykiem RZS.

Źródło

Open Rheumatol J. 2018 Feb 8;12:19-28. Role of Diet in Influencing Rheumatoid Arthritis Disease Activity. Badsha H.