Wsparcie w powikłaniu cukrzycy

Pewne naturalne produkty mają obiecujący potencjał we wspieraniu leczenia stopy cukrzycowej. Aby wprowadzić je do praktyki klinicznej, będzie jednak trzeba pokonać niejedno wyzwanie – piszą autorzy pracy przeglądowej z Uniwersytetu Nauk Medycznych w Hamadanie (Iran). Warto prowadzić dalej prace nad nimi, bo w przyszłości mogą istotnie wesprzeć terapię m.in. w przypadkach opornych.

Stopa cukrzycowa to powikłanie cukrzycy, w którym dochodzi do owrzodzeń, infekcji i ostatecznie nawet uszkodzenia głębszych struktur stopy. Główną przyczyną jest upośledzenie czucia bólu (skutek neuropatii) i zaburzenia ukrwienia (skutek angiopatii). Sytuacja taka ułatwia powstawanie ran i utrudnia ich gojenie, dlatego nawet drobne skaleczenia mogą przerodzić się w trudno gojące się owrzodzenia, które łatwo ulegają zakażeniu (do czego przyczynia się także upośledzona w cukrzycy odporność).

Pewne naturalne produkty mające działanie przeciwdrobnoustrojowe i przeciwzapalne mają potencjał uzupełnienia klasycznych terapii; jest to o tyle ważny kierunek badań, że oferuje walkę z problemem antybiotykooporności i dodatkowo może oddalać perspektywę interwencji chirurgicznej, która zawsze niesie pewne ryzyko. Substancje te nierzadko są aktywne wobec różnych grup mikroorganizmów (bakterie, wirusy, grzyby), co także będzie miało znaczenie w ewentualnym przyszłym wykorzystaniu klinicznym.

Większość z opisanych przez autorów substancji była jak dotąd badana głównie na zwierzętach, z dobrym skutkiem: na tyle, że badania kliniczne stają się naturalnym celem dalszych prac nad tymi związkami. Autorzy zaliczają do nich takie produkty, jak:

• eugenol, naturalnie występujący w olejku goździkowym;
• tymol, aktywny biologicznie składnik tymianku;
• karwakrol występujący w olejkach eterycznych z oregano i z tymianku;
• kurkumina (do stosowania miejscowego w postaci np. specjalnych opatrunków);
• aloes (dzięki obecności aloiny i emodyny);
• miodla indyjska (zawiera związki uszkadzające błonę komórkową bakterii: nimbidynę, nimbinę, azadirachtynę, a dodatkowo obniża poziom glukozy we krwi);
• resweratrol – znany głównie z właściwości przeciwzapalnych, ale posiadający także działanie przeciwbakteryjne.

Trudności związane z wykorzystaniem tych substancji w warunkach klinicznych wynikają z braku standaryzacji, różnic w składzie preparatów (skutek m.in. zmienności naturalnych źródeł), możliwości interakcji z lekami i wreszcie braku ustalonego optymalnego dawkowania. Część z tych trudności pozwolą pokonać kolejne badania kliniczne, a część mogą rozwiązać producenci farmaceutyków i substancji wspierających terapię. Pozwoli to wesprzeć pacjentów w nierzadko trudnym, opornym na konwencjonalne leczenie stanie, jakim może być zaawansowana stopa cukrzycowa.

Na podstawie
Nazari M, Shokoohizadeh L, Taheri M. Natural products in the treatment of diabetic foot infection. Eur J Med Res. 2025 Jan 7;30(1):8. doi: 10.1186/s40001-024-02255-y. PMID: 39773682; PMCID: PMC11705749.