Związki mikrobioty z autyzmem

Interwencje mające na celu modyfikację mikrobioty jelit są obiecującą metodą łagodzenia niektórych problemów związanych z autyzmem dziecięcym. Możliwych interwencji jest kilka i można je łączyć dla uzyskania synergii.

To wnioski z artykułu podsumowującego aktualny stan wiedzy o możliwościach kształtowania składu i aktywności mikroorganizmów jelitowych u osób z autyzmem. Autorami jest dwójka naukowców z Uniwersytetu Kalifornijskiego (USA).

Wśród skutecznych metod znajdują się:

• zmiany diety, przy czym najpopoluarniejsze to:
  • dieta bezglutenowa i bezkazeinowa – za rozważeniem ich zastosowania przemawia częstsze niż w populacji ogólnej występowanie przeciwciał przeciw gliadynie i kazeinie u osób z autyzmem; efekty obejmują poprawę funkcji poznawczych, zachowań stereotypowych, rozbieżne są natomiast oceny wpływu na interakcje społeczne;
  • diety ketogeniczne – opisano poprawę relacji społecznych, funkcji poznawczych, łagodzenie zaparć i redukcję napadów padaczkowych;
• suplementacja prebiotyków – wspiera populacje bifidobakterii, może zwiększać efekty diet eliminacyjnych, przede wszystkim w zakresie poprawy zachowania;
• suplementacja probiotyków, zwłaszcza z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium (ale nie tylko). Odnotowano korzystny wpływ na koncentrację (L. plantarum PS128), zachowanie (ale tylko po złożonych preparatach z różnymi szczepami probiotycznymi), przebieg zaparć (również głównie przy suplementacji preparatów złożonych)
• teoretycznie łączenie probiotyków z prebiotykami może przynosić lepsze efekty niż każda z tych strategii z osobna, jednak badań nad takimi połączeniami („synbiotyki”) przeprowadzono niewiele;
• transplantacja mikrobiomu jelitowego, po uprzednim wyjałowieniu antybiotykami – takie postępowanie przyniosło wyraźną poprawę w zakresie objawów ze strony przewodu pokarmowego, poprawę zachowania utrzymującą się dość długo (lata); mimo to efekty mają tendencję do zanikania, co wskazuje na konieczność opracowania metod zapobiegających dysbiozie nawet po tej procedurze.

Najważniejsze obserwacje na obecnym etapie wiedzy są takie:

• ochrona mikrobioty jelitowej jest ważna dla obrazu klinicznego autyzmu – rodzi to pewne konsekwencje, np. takie, że antybiotyki należy stosować rozważnie (tylko w razie konieczności) i zwracać na to uwagę już w okresie ciąży;
• obraz kliniczny można do pewnego stopnia kształtować poprzez wpływ na mikrobiotę jelitową;
• wszelkie interwencje dietetyczne czy suplementacyjne wydają się tym skuteczniejsze, im wcześniej zostaną wprowadzone;
• suplementacja powinna być regularna i długotrwała, nie powinno się też rezygnować z dobrej diety, zwłaszcza jeśli uzyska się poprawę;
• zastosowanie kilku interwencji naraz powinno dawać lepsze rezultaty niż tylko jednej.

Na podstawie
Moreno RJ, Ashwood P. An Update on Microbial Interventions in Autism Spectrum Disorder with Gastrointestinal Symptoms. Int J Mol Sci. 2024 Dec 5;25(23):13078. doi: 10.3390/ijms252313078. PMID: 39684788; PMCID: PMC11641496.