Gdy wiruje świat

Suplementacja witaminy D dołączona do standardowego postępowania poprawiła rezultaty leczenia łagodnych położeniowych zawrotów głowy praz zmniejszyła częstość nawrotów tej choroby – ogłosili lekarze z Changi General Hospital w Singapurze.

Łagodne położeniowe zawroty głowy to dość częsta postać zawrotów głowy, szczególnie po 50 r.ż. Przyczyną jest przemieszczanie się otolitów do kanałów półkolistych w uchu wewnętrznym. Otolity (kamyczki błędnikowe) to niewielkie kryształki węglanu wapnia, które znajdują się w części błędnika odpowiadającej za czucie pozycji ciała. Pomagają mózgowi ustalać położenie głowy względem działania siły grawitacji (poczucie pionu, poziomu) oraz odczuwać przyspieszenie liniowe (np. gwałtowne zatrzymanie). Otolity spoczywają na błonie, do której przymocowane są włoski komórek czuciowych. Zmiana pozycji głowy lub przyspieszenia powoduje przesunięcie otolitów, zgięcie włosków i generację sygnału wędrującego do mózgu. Jeśli otolity oderwą się i przemieszczą do kanałów półkolistych, w wyniku ruchu głową niepotrzebnie pobudzają tamtejsze receptory, co mózg interpretuje, wywołując intensywne zawroty głowy (odczucie, że świat wokół wiruje), czasem nudności.

W leczeniu stosuje się m.in. manewry repozycjonujące, czyli ruchy głową w takich kierunkach, aby przesunąć otolity z powrotem na właściwe miejsce (wykonuje je specjalista!). Dobrze przeprowadzona terapia mechaniczna może być natychmiastowo skuteczna, ale mimo to nawroty i tak są częste (występują u nawet połowy pacjentów).

Autorzy omawianego badania przeprowadzili analizę post hoc jednoośrodkowego badania klinicznego, przeprowadzonego z randomizacją i kontrolą placebo u 53 chorych. Tych, którzy mieli niewystarczający poziom witaminy D we krwi (w liczbie 39) podzielono na dwie grupy: w obu stosowano manewry repozycyjne oraz dietę, ale w jednej dołączano suplementację witaminy D.

W ciągu roku od repozycji w grupie suplementującej witaminę D uzyskano lepszy czas 5-krotnego wstawania z krzesła oraz mniejszą liczbę nawrotów (o 0,75 w skali roku na osobę). Test 5-krotnego wstawania z krzesła w prosty i szybki sposób ocenia sprawność fizyczną, szczególnie u osób starszych lub z zaburzeniami równowagi. Polega na zmierzeniu czasu potrzebnego do pięciokrotnego wstania z krzesła i ponownego usiądnięcia. Wskazuje to, że suplementacja witaminy D poprawiła sprawność oraz zmniejszyła ryzyko nawrotów łagodnych położeniowych zawrotów głowy. Możliwe, że regulacja gospodarki wapniowej, jaką zapewnia właściwa podaż witaminy D, jest istotna dla struktury mikroskopijnych kamyczków błędnikowych, a niedobór tej witaminy ułatwia ich odrywanie się i przemieszczanie w niewłaściwe rejony ucha wewnętrznego.

Na podstawie
Huang X, Chua KW, Moh SPS, Yuen HW, Low DYM, Anaikatti P, Iqbal A, Rosario BH. Falls and physical function in older patients with Benign Paroxysmal Positional Vertigo (BPPV): findings from a placebo controlled, double blinded randomized control trial (RCT) investigating efficacy of vitamin D treatment in lowering the recurrence rate of BPPV. Aging Clin Exp Res. 2025 Feb 22;37(1):43. doi: 10.1007/s40520-025-02938-4. PMID: 39985692; PMCID: PMC11846746.