Kwasy omega-3 i nowotwór

Naukowcy (w tym specjaliści urologii, patologii, gerontologii) ze Szkoły Medycznej Davida Geffena (Uniwersytet Kalifornijski w USA) sprawdzili, jakie korzyści może przynieść dieta o zmodyfikowanej zawartości kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3 w specyficznej podgrupie mężczyzn z rozpoznaniem raka gruczołu krokowego. 

Grupa, którą badali naukowcy, to pacjenci pozostający pod „aktywną obserwacją”. Określenie to opisuje strategię postępowania w raku prostaty polegającą na czujnym monitorowaniu dynamiki zmian chorobowych, bez podejmowania leczenia w rodzaju operacji czy radioterapii. Dzieje się tak z uwagi na zwykle powolny rozwój tego nowotworu (na tyle powolny, że korzyści wdrażania natychmiastowego, agresywnego leczenia mogą w grupie niskiego ryzyka być mniejsze niż ryzyko związane z progresją raka). Terapię w tej sytuacji rozważa się dopiero, gdy pojawią się oznaki progresji choroby.

Chory musi regularnie kontrolować poziom PSA (swoistego antygenu stercza), poddawać się badaniu palpacyjnego ew. okresowo biopsji prostaty lub badaniu metodą rezonansu magnetycznego. Pacjenci ci często poszukują metod komplementarnych, które miałyby zwalniać progresję nowotworu. Jedną z nich jest wzbogacenie diety w kwasy omega-3 i ograniczenie ilości kwasów omega-6, i taką strategię testowano w omawianym badaniu. 

W ramach tej pracy oceniano 100 mężczyzn z mało zaawansowanym rakiem prostaty, którzy zdecydowali się na aktywną obserwację. Uczestników losowo przydzielono do grupy otrzymującej dietę bogatą w kwasy omega-3, ubogą w omega-6, połączoną z suplementacją oleju rybiego (3 kapsułki dziennie dostarczające ogółem 2,2 g EPA/DHA) lub do grupy kontrolnej. Na początku i po roku wykonywano biopsje prostaty (w tych samych miejscach). Głównym analizowanym parametrem była zmiana wskaźnika Ki-67 w pobranych próbkach.  Ki-67 to białko obecne w jądrach dzielących się komórek, które służy jako marker ich proliferacji (podziałów): informuje, jak szybko komórki nowotworowe się namnażają. Wysoki (>20, 30 proc.) oznacza, że duża liczba komórek guza się dzieli – co sugeruje, że rak rośnie szybko i jest bardziej agresywny.

Jakie efekty diety wzbogaconej o kwasy omega-3 i ubogiej w kwasy omega-6 zaobserwowano po roku? Wskaźnik Ki-67 zmniejszył się o ok. 15% (z 1,34 na początku do 1,14 proc.), podczas gdy w grupie kontrolnej wzrósł o ok. 24% (z 1,23 do 1,52 proc.). Różnica ta była istotna statystycznie. 

Nie zaobserwowano istotnych różnic w pozostałych, drugorzędowych parametrach, jak wielkość guza czy PSA (być może różnice takie wymagają dłuższego czasu obserwacji). 

Czterech pacjentów musiało przerwać interwencję z powodu działań niepożądanych związanych z olejem rybim.  

Z pracy tej wynika, że zastosowana modyfikacja diety po roku istotnie obniżyła biomarker progresji raka prostaty, co świadczy o zmniejszeniu ryzyka przerzutów i zgonu z tego powodu. Autorzy wnioskują o konieczności przeprowadzenia kolejnych badań w podobnej, ale znacznie większej populacji.  

Na podstawie

Aronson WJ, Grogan T, Liang P, Jardack P, Liddell AR, Perez C, Elashoff D, Said J, Cohen P, Marks LS, Henning SM. High Omega-3, Low Omega-6 Diet With Fish Oil for Men With Prostate Cancer on Active Surveillance: The CAPFISH-3 Randomized Clinical Trial. J Clin Oncol. 2025 Mar;43(7):800-809. doi: 10.1200/JCO.24.00608. Epub 2024 Dec 13. PMID: 39671538; PMCID: PMC11869882.