Probiotyki: im wcześniej, tym lepiej

Psycholodzy z Uniwersytetu Rovira I Virgili (Hiszpania) podjęli próbę probiotykoterapii w grupie dzieci wykazujących cechy autyzmu oraz ADHD (nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi). Autorzy osiągnęli częściowy sukces: jak się wydaje, interwencja polegająca na podawaniu probiotyków może mieć większą skuteczność, jeśli zostanie podana odpowiednio wcześnie.

Do oceny wybrano takie szczepy probiotyczne, które są związane z wytwarzaniem dopaminy i kwasu gamma-aminomasłowego (GABA). Uczestnikami było 38 dzieci z ADHD i 42 dzieci w spektrum autyzmu, w wieku 5-16 lat. Interwencja polegała na podawaniu przez 12 tygodni złożonego preparatu probiotycznego (Lactiplantibacillus plantarum i Levilactobacillus brevis, w dawce 1 mld CFU dziennie) lub placebo (bakterie te dawniej należały do rodzaju Lactobacillus).

Nie wykazano, by po 12 tygodniach badania suplementacja wiązała się z istotnymi różnicami w całej badanej populacji. Mimo to, analiza różnych grup wiekowych wskazała poprawę objawów z zakresu nadpobudliwości i impulsywności u młodszych dzieci oraz lepszą jakość życia w grupie z zaburzeniem z kręgu autyzmu.

Autyzm i ADHD stosunkowo często współistnieją i wydają się mieć wspólne podłoże genetyczne i patofizjologiczne. W obu stanach znaczenie może mieć niedobór kwasu gamma-aminomasłowego, który jest neurotransmiterem hamującym (jego brak może się wiązać z pogorszeniem kontroli impulsów i hiperaktywnością neuronalną). Od niedawna bada się te stany w aspekcie funkcjonowania osi mózgowo-jelitowej: okazuje się, że pewne bakterie jelitowe mogą uczestniczyć w syntezie lub uwalnianiu neurotransmiterów (np. z komórek neuroendokrynnych, które są źródłem 90% serotoniny wytwarzanej w organizmie).

W autyzmie i ADHD obserwuje się podobne zaburzenia składu mikroflory jelitowej, co rodzi hipotezy o potencjalnym znaczeniu bakterii jelitowych w rozwoju obu stanów. Podejmowane są więc próby podawania probiotyków, niektóre prowadzą nawet do spektakularnych rezultatów.

W tym badaniu zwraca uwagę to, że lepsze wyniki uzyskano w młodszych grupach wiekowych, co może wskazywać na istnienie okna terapeutycznego, w którym probiotykoterapia ma szansę przynieść największe korzyści.

Na podstawie
Rojo-Marticella M, Arija V, Canals-Sans J. Effect of Probiotics on the Symptomatology of Autism Spectrum Disorder and/or Attention Deficit/Hyperactivity Disorder in Children and Adolescents: Pilot Study. Res Child Adolesc Psychopathol. 2025 Feb;53(2):163-178. doi: 10.1007/s10802-024-01278-7. Epub 2025 Jan 11. PMID: 39798036; PMCID: PMC11845535.