Witamina D w AZS

Czy witamina D ma wpływ terapeutyczny w atopowym zapaleniu skóry? Aby odpowiedzieć na to pytanie, duńscy specjaliści przeprowadzili metaanalizę badań klinicznych, w których stosowano  witaminę D z intencją poprawy stanu klinicznego. 

Atopowe zapalenie skóry (AZS) to przewlekła zapalna choroba skóry, która dotyka do 20% dzieci i 10% dorosłych. Charakteryzuje się nawracającymi epizodami świądu, suchości skóry, rumienia (zaczerwienienia skóry) oraz pęknięć i łuszczenia się naskórka. Ważnym czynnikiem patogenezy AZS jest nadreaktywność układu odpornościowego, która prowadzi do przewlekłego stanu zapalnego. Chorobie mogą towarzyszyć inne schorzenia atopowe, takie jak astma, alergiczny nieżyt nosa czy alergie pokarmowe. Leczenie AZS obejmuje kompleksowe podejście, w tym stosowanie emolientów, maści przeciwzapalnych, leków immunomodulujących oraz unikanie czynników wyzwalających. W ostatnich latach coraz większą uwagę zwraca się na rolę diety i suplementacji w postępowaniu terapeutycznym, i witamina D ma tu szczególne miejsce z uwagi na jej działanie immunomodulującę, ale nie tylko. Witamina D uczestniczy bowiem w tworzeniu bariery naskórkowej oraz stymuluje syntezę peptydów o działaniu przeciwdrobnoustrojowym, co ma znaczenie w zapobieganiu zakażeniom zmian skórnych w AZS. Aktualne badania sugerują korelację między poziomem witaminy D w surowicy a ciężkością AZS; zwraca też uwagę nasilanie się zmian chorobowych w miesiącach zimowych, kiedy silnie hamuje skórna synteza witaminy D (ale i zmniejsza się wilgotność powietrza).  

Analiza 11 randomizowanych badań klinicznych z łącznym udziałem 686 chorych wskazała, że suplementacja witaminy D istotnie zmniejszała nasilenie zmian skórnych w porównaniu z grupami kontrolnymi. Nasilenie AZS oceniano za pomocą wskaźnika SCORAD (SCOring Atopic Dermatitis) lub EASI (Eczema Area and Severity Index). 

Z uwagi na pewne rozbieżności w obserwacjach w poszczególnych pracach konieczne są dalsze badania, prowadzone na większą skalę i o dłuższym czasie trwania, aby potwierdzić te wnioski. Niezależnie od tego warto rozważyć suplementację witaminy D i monitorować jej stężenie we krwi, zwłaszcza u dzieci. Każda interwencja pomagająca opanować atopowe zapalenie skóry może zmniejszyć bowiem ryzyko dołączenia się innych chorób atopowocyh (tzw. marszu atopowego).

Na podstawie

Nielsen AY, Høj S, Thomsen SF, Meteran H. Vitamin D Supplementation for Treating Atopic Dermatitis in Children and Adults: A Systematic Review and Meta-Analysis. Nutrients. 2024 Nov 28;16(23):4128. doi: 10.3390/nu16234128. PMID: 39683522; PMCID: PMC11644640.