Zdrowie naczyń i antyoksydacja

Chińscy specjaliści medycyny pracy sprawdzili skuteczność połączenia dwóch nutraceutyków w zapobieganiu wzrostowi ciśnienia tętniczego krwi u pracowników narażonych na wysokie temperatury. Jest to pierwszy dowód na to, że antyoksydanty mogą przeciwdziałać nadciśnieniu w tej sytuacji klinicznej [1]. 

W ramach 40-dniowej obserwacji badano cztery zespoły pracujące na zmianach w środowisku o wysokiej temperaturze. Zespoły te losowo przydzielono do grupy interwencyjnej i kontrolnej. Grupa interwencyjna otrzymywała codziennie jedną tabletkę witaminy C (130 mg) i 500 ml napoju z głogu zawierającego 278,7 mg flawonoidów, podczas gdy grupa kontrolna otrzymywała 500 ml lekko osolonej wody. Obie grupy otrzymały również edukację na temat zdrowej diety. 

W grupie interwencyjnej odnotowano mniejsze ciśnienie tętnicze (zarówno skurczowe, jak i rozkurczowe, odpowiednio o 7,41 mmHg, 7,93 mmHg) w porównaniu z grupą kontrolną (redukcja była nawet wyższa w grupie z wyjściowo wyższymi wartościami ciśnienia). Stwierdzono także obniżenie skorygowanego o poziom kreatyniny stężenia 8-izoprostanu prostaglandyny F2α (8-iso-PGF2α/Cr) w moczu (jest to marker stresu oksydacyjnego, produkt uboczny peroksydacji lipidów; stres oksydacyjny odgrywa rolę w rozwoju i progresji nadciśnienia, ponieważ uszkadza ściany naczyń krwionośnych, prowadzi do ich stwardnienia i zmniejszenia elastyczności, co powoduje zwiększenie oporu naczyniowego i wzrost ciśnienia krwi). 

Wysoka temperatura otoczenia w pracy usposabia do wzrostu ciśnienia tętniczego na drodze różnych mechanizmów. Rolę gra odwodnienie, zmniejszenie przepływu krwi przez nerki, zmiany hormonalne w zakresie układu renina-angiotensyna-aldosteron; istotne może być także zwiększenie tempa metabolizmu, co wiąże się z generacją wysoce reaktywnych związków, wyczerpywaniem zapasów antyoksydantów w komórkach i reakcją w postaci obkurczenia naczyń krwionośnych (co notabene następuje niezależnie, w odpowiedzi na odwodnienie).

Obserwacje poczynione w tym badaniu unaoczniają, jak antyoksydanty mogą zapobiegać obkurczeniu (i zapewne uszkodzeniom oksydacyjnym) naczyń krwionośnych w skrajnych warunkach. Warto przypomnieć, że witamina C jest wymieniana w dokumencie Europejskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego wśród nutraceutyków mogących zmniejszać ciśnienie tętnicze (podobnie jak napoje bogate w antyoksydanty) [2].

Na podstawie

1. Du W, Zhang S, Yang J, Fan H. Effect of vitamin C and hawthorn beverage formula on blood pressure and oxidative stress in heat-exposed workers: a cluster-randomized controlled trial. Asia Pac J Clin Nutr. 2024 Dec;33(4):503-514. doi: 10.6133/apjcn.202412_33(4).0005. PMID: 39209360; PMCID: PMC11389814.
2. Borghi C, Tsioufis K, Agabiti-Rosei E, Burnier M, Cicero AFG, Clement D, Coca A, Desideri G, Grassi G, Lovic D, Lurbe E, Kahan T, Kreutz R, Jelakovic B, Polonia J, Redon J, Van De Borne P, Mancia G. Nutraceuticals and blood pressure control: a European Society of Hypertension position document. J Hypertens. 2020 May;38(5):799-812. doi: 10.1097/HJH.0000000000002353. PMID: 31977574.