Witamina dla migdałków

Zbyt niskie zasoby witaminy D mogą mieć udział w rozwoju przewlekłego zapalenia migdałków, a suplementacja witaminy D może pomóc zmniejszyć ryzyko rozwoju tej choroby u podatnych na nią dzieci – uważa zespół lekarzy (pediatrzy, laryngolodzy, immunolodzy i in.) z Egiptu. 

Takie wnioski przyniosło badanie kliniczne, w którym oceniano zmiany histologiczne migdałków następujące w związku z suplementacją witaminy D.

Przewlekłe zapalenie migdałków podniebiennych jest utrzymującym się dłużej niż 3 miesiące stanem zapalnym tego narządu. Migdałki to w istocie narządy limfatyczne, które znajdują się w okolicach podniebienia miękkiego. Są częścią układu immunologicznego, który odpowiada za obronę organizmu przed infekcjami. Mają pofałdowaną (dużą) powierzchnię, i przechwytują bakterie i wirusy, które przedostają się do ust i gardła podczas oddychania czy jedzenia. W migdałkach odbywa się tworzenie przeciwciał i „edukacja” układu odpornościowego: rozpoznawanie różnych patogenów i kształcenie odpowiedzi obronnych.

Przewlekłe zapalenie migdałków jest jak się wydaje skutkiem wielokrotnych epizodów ostrego zapalenia migdałków, które nie zostały odpowiednio wyleczone (lub często nawracają). Częste infekcje migdałków mogą prowadzić do zmian strukturalnych, co wpływa niekorzystnie na ich działanie i utrudnia zwalczanie nowych infekcji. W przewlekłym zapaleniu migdałków może dojść do powstania biofilmu złożonego z bakterii tlenowych i beztlenowych, które bytują w fałdach migdałków i wywołują reakcję zapalną.

Objawy przewlekłego zapalenia migdałków mogą obejmować:

• nawracające lub utrzymujące się bóle gardła;
• obrzęk i zaczerwienienie migdałków;
• nawracające ropnie migdałków;
• obrzęk węzłów chłonnych szyjnych;
• trudności w połykaniu;
• nieświeży oddech;
• stałe uczucie zmęczenia i ogólne osłabienie.

W leczeniu rozważa się leki objawowe, np. przeciwbólowe, leki przeciwbakteryjne, a nawet, w ciężkich przypadkach, chirurgiczne usunięcie migdałków (tonsillektomię), która jednak nie pozostaje bez wpływu na zdrowie w perspektywie długofalowej. Z uwagi na nierzadko niełatwe leczenie poszukuje się nowych metod pozwalających zwiększyć jego skuteczność. Witamina D jako nutraceutyk o działaniu immunomodulacyjnym jest badana w kontekście różnorodnych stanów zapalnych: pomaga bowiem przekierować aktywność procesów zachodzących w układzie immunologicznym z prozapalnych na wygaszanie reakcji zapalnej.  

Autorzy omawianej pracy przeprowadzili eksperyment z udziałem 80 chorych na przewlekłe zapalenie migdałków dzieci, u których stwierdzono niedobór witaminy D. Pacjenci byli zakwalifikowani do operacji usunięcia migdałków, które badano później metodami immunohistochemicznymi. Wcześniej jednak części chorych podawano przez 3-6 miesięcy witaminę D w dawce 50 tys. j. tygodniowo (pozostali otrzymywali placebo). 

Stwierdzono, że suplementacja witaminy D wiązała się z mniejszymi stężeniami cytokin prozapalnych (TNFα oraz IL2) oraz poprawą budowy histologicznej migdałków, w tym mniejszą ilością naciekających migdałki komórek CD68(+), które identyfikowano jako makrofagi. Makrofagi są ważną początkową linią obrony przed patogenami i ich lokalny nadmiar świadczy o wzmożonej miejscowej aktywacji układu odpornościowego. 

Badania histologiczne ujawniły, że u dzieci suplementujących witaminę D budowa migdałków w dużym stopniu powróciła do stanu prawidłowego.

Niedobór witaminy D może zwiększać ryzyko infekcji, a dodatkowo nasilać procesy prowadzące do wzmożonej aktywacji układu immunologicznego i przerostu migdałków. Suplementacja witaminy D może pomóc odwracać te zmiany. Ważne zatem, aby u chorych z przewlekłym zapaleniem migdałków oceniać stężenie witaminy D we krwi i rozważyć suplementację. 

Na podstawie

Abu-Elnasr Awwad A, Hasan RA, Hablas MGA, Mohammad Mohammad Abdelhay O, Dawood YMA, Ahmed Mohamed B, Rabou KAA, Salem TMM, Elhady M, Abd El-Aal GN, Ahmed AHE, Ibrahim Mostafa Hasan A, Elmadbouly AAE, Yahia MB, Ashry WMO, El Sayed SSMM, Algendy AMM, Alkot AMF, Farag MF, El Shenawy Emara AAA, Elbayoumy FMAE, Ali HF, Aldesoky MM, Abd-Eltwab RA, Manawy SM, Mohamed Faruk E. Impact of vitamin D in children with chronic tonsillitis (immunohistochemical study of CD68 polarisation and proinflammatory cytokines estimation). Sci Rep. 2023 May 17;13(1):8014. doi: 10.1038/s41598-023-33970-x. PMID: 37198277; PMCID: PMC10189686.