Bakterie antymoczanowe

Hiszpańscy naukowcy postanowili wykorzystać w dnie moczanowej… probiotyki. 

Dna moczanowa to choroba, która jest konsekwencją nadmiaru kwasu moczowego we krwi. Związek ten w pewnych warunkach może odkładać się w stawach i tworzyć kryształy, które wywołują odpowiedź immunologiczną, powodując zapalenie stawu. Napady dny moczanowej charakteryzują się więc nagłym i  silnym bólem, najczęściej stawu palucha stopy, rzadziej w innym dużym stawie, np. kolanowym czy biodrowym. Typowo staw palucha jest w napadzie dny obrzęknięty, zaczerwieniony i wrażliwy na dotyk. 

Narażeni na dnę moczanową są mężczyźni po 40. roku życia oraz kobiety po menopauzie. Ryzyko zwiększa też otyłość, cukrzyca, nadużywanie alkoholu. Częstą przyczyną nadmiernego wzrostu stężenia kwasu moczowego we krwi jest dieta bogata w puryny (zasady tworzące kwasy nukleinowe, w organizmie ulegają przekształceniu do kwasu moczowego). Są one obecne zwłaszcza w podrobach i mięsie. Alkohol z kolei przyczynia się do nasilenia wytwarzania kwasu moczowego i utrudnia jego eliminację przez nerki (podobnie zresztą działa fruktoza). Stąd chorym na dnę moczanową zaleca się zmianę diety na bogatszą w produkty roślinne, witaminę C (ułatwia usuwanie kwasu moczowego), ubogą w produkty mięsne, alkohol i cukry proste. 

Niedawno pojawiły się doniesienia, że chorzy na dnę moczanową mają dysbiozę, czyli nieprawidłowy skład mikroflory jelitowej. Autorzy opisywanego badania postanowii sprawdzić, czy da się zatem wspomóc metabolizm kwasu moczowego, suplementując odpowiednio dobrane szczepy bakterii. Wybrano w tym celu Ligilactobacillus salivarius CECT 30632 wytwarzające enzymy metabolizujące puryny i kwas moczowy.

W badaniu udział wzięło 30 pacjentów z hiperurykemią (nadmiernym stężeniem kwasu moczowego) i epizodami napadów dny w wywiadzie. Połowie podawano testowany probiotyk przez 6 miesięcy, druga połowa otrzymywała allopurynol (stosowany w dnie lek hamujący oksydazę ksantynową, czyli enzym katalizujący kluczowy etap w metabolizmie puryn i uczestniczący w wytwarzaniu kwasu moczowego w organizmie). Ta druga grupa stanowiła grupę kontrolną. 

O dziwo, probiotyk okazał się skuteczniejszy w zmniejszaniu częstości napadów dny moczanowej niż zastosowany lek (napad wystąpił u 5 pacjentów w grupie probiotyku i u 13 w grupie allopurynolu). Korzystny efekt suplementacji potwierdziły także mniejsze dawki wykorzystywanych w czasie napadu leków przeciwdnawych (kolchicyny) i przeciwbólowych (ibuprofenu) oraz redukcja stężenia kwasu moczowego we krwi. 

Wyniki tego badania mogą się okazać przydatne nie tylko w kontekście profilaktyki dny moczanowej, ale także dla chorych z hiperurykemią bezobjawową, którzy nie muszą przyjmować leków (ale którzy często przejmują się nieprawidłowym wynikiem badania). U nich dieta, aktywność fizyczna, unikanie szkodliwych produktów oraz wsparcie odpowiednimi probiotykami mają szansę doprowadzić w perspektywie kilku miesięcy do spadku stężenia kwasu moczowego we krwi (same probiotyki w tym badaniu nie wystarczyły jednak do jego normalizacji). Ważne też, aby nie rezygnować z kontroli lekarza lub dietetyka.

Na podstawie

Rodríguez JM, Garranzo M, Segura J, Orgaz B, Arroyo R, Alba C, Beltrán D, Fernández L. A randomized pilot trial assessing the reduction of gout episodes in hyperuricemic patients by oral administration of Ligilactobacillus salivarius CECT 30632, a strain with the ability to degrade purines. Front Microbiol. 2023 Feb 14;14:1111652. doi: 10.3389/fmicb.2023.1111652. PMID: 36865781; PMCID: PMC9971985.