Synergia w chorobie stawów

Analiza przeprowadzona przez włoskich naukowców wskazuje, że w chorobie zwyrodnieniowej stawu kolanowego korzystne może być połączenie siarczanu glukozaminy z lekami z grupy NLPZ (niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi). Pozwala uzyskać synergię, choć niestety nie może być stosowane przewlekle.

Wyniki te wspierają po części rekomendację ESCEO (Europejskie Towarzystwo ds. Klinicznych i Ekonomicznych Aspektów Osteoporozy, Choroby Zwyrodnieniowej Stawów i Chorób Mięśniowo-Szkieletowych, European Society for Clinical and Economic Aspects of Osteoporosis, Osteoarthritis and Musculoskeletal Disease) mówiącą, że glukozamina (i chondroityna) o jakości farmaceutycznej powinny być stosowane jako leki I rzutu.

Glukozamina to substancja obecna w tkance chrzęstnej i w płynie maziowym stawów. Uważa się, że jej podawanie działa przeciwzapalnie i hamuje destrukcję chrząstki stawowej. Odbywa się to w innych mechanizmach niż działanie NLPZ, stąd hipotezy o potencjalnie korzystniejszym efekcie połączenia obu leków. Z uwagi jednak na działania uboczne NLPZ zaleca się, by leki z tej grupy stosować możliwie krótko i w jak najmniejszej dawce (i wybierać te o jak najlepiej dobranym profilu bezpieczeństwa dla danego chorego). Te ograniczenia nie dotyczą jednak glukozaminy, a ESCEO wręcz zniechęca do stosowania NLPZ w początkowych etapach terapii. Według ich rekomendacji NLPZ powinny być rozważane dopiero, gdy ból i ograniczenia ruchomości stawów utrzymują się mimo podawania glukozaminy i chondroityny. Zalecania różnych towarzystw medycznych różnią się jednak pod tym względem i kwestia ta nie jest ostatecznie wyjaśniona.

Autorzy omawianej pracy zgromadzili dane z pięciu badań (czterech z randomizacją i jednego obserwacyjnego). Analiza wskazała, że niezależnie od stosowanego w nich leku z grupy NLPZ dołączenie do terapii siarczanu glukozaminy poprawiało skuteczność przeciwbólową, zmniejszało sztywność stawów, hamowało degradację chrząstki i redukowało markery zapalenia. Połączenia takie były również skuteczniejsze niż monoterapia glukozaminą.

Jak już wspomniano, wyniki wspierają tę część rekomendacji ESCEO, która mówi, że u osób, u których leki I rzutu (glukozamina, chondroityna) są nieskuteczne, można rozważać ich łączenie z NLPZ. Równolegle powinno się prowadzić postępowanie niefarmakologiczne. Trzeba jednak pamiętać, że NLPZ stosuje się przez ograniczony czas (różny w zależności od konkretnego leku) i decyzje terapeutyczne powinno się podejmować wspólnie z lekarzem prowadzącym. Ważny jest zwłaszcza profil bezpieczeństwa leku, który powinien być dostosowany do chorób współistniejących i indywidualnie ocenionego ryzyka. Leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów powinno być holistyczne i uwzględniać liczne aspekty; nutraceutyki i leki są tylko częścią postępowania terapeutycznego.

Na podstawie
Veronese N, Ecarnot F, Cheleschi S, Fioravanti A, Maggi S. Possible synergic action of non-steroidal anti-inflammatory drugs and glucosamine sulfate for the treatment of knee osteoarthritis: a scoping review. BMC Musculoskelet Disord. 2022 Dec 12;23(1):1084. doi: 10.1186/s12891-022-06046-6. PMID: 36510167; PMCID: PMC9743630.