Zespół naukowców z Węgier, Słowenii i Włoch opublikował przegląd naturalnych produktów wykorzystywanych w leczeniu łagodnego rozrostu gruczołu krokowego. To choroba dość częsta, w terapii której naturalne produkty mają długą tradycję. 

Na łagodny rozrost prostaty choruje nawet połowa mężczyzn w starszym wieku. Istotą choroba jest powiększanie się gruczołu krokowego, co z racji położenia tego narządu powoduje utrudnienia w odpływie moczu z pęcherza moczowego. To objawia się trudnościami mikcji, osłabieniem strumienia moczu, odczuciem niepełnego opróżnienia pęcherza, częstymi wizytami w toalecie, a nawet czasami niemożnością oddania moczu. Choroba nie ma charakteru nowotworowego, ale potrafi znacznie utrudniać codzienne życie. 

Przyczyn łagodnego rozrostu prostaty upatruje się w zaburzeniach miejscowej gospodarki hormonalnej związanej z działaniem testosteronu i jego metabolitów na komórki prostaty. Terapia jest stopniowana, od leków ziołowych, przez silniej działające leki syntetyczne aż po opcje chirurgiczne. Wykorzystuje się także zmiany stylu życia (umiejętność kontrolowania nawadniania, np. w podróży, unikanie produktów moczopędnych), ćwiczenia relaksacyjne i oddechowe, metody psychologiczne. 

Jeśli chodzi o produkty roślinne wykorzystywane w terapii łagodnego rozrostu prostaty, autorzy wymieniają następujące, o udokumentowanym działaniu klinicznym:

  • pestki dyni – skuteczny w badaniach klinicznych był ekstrakt w ilości 0,5-1 g dziennie; działanie dyni prawdopodobnie opiera się na hamowaniu wpływu testosteronu i jego pochodnych na komórki prostaty;
  • wierzbownica (epilobium) – roślina zielna wykorzystywana w medycynie ludowej Europy i Ameryki Płn.; dość często wchodzi w skład mieszanek ziołowych przeznaczonych do leczenia rozrostu prostaty;
  • bogate w likopen ekstrakty z pomidora;
  • wyciąg z kory sosny nadmorskiej;
  • kora śliwy afrykańskiej;
  • ekstrakt frakcji tłuszczowych z owocu palmy królewskiej;
  • ekstrakt pyłków żyta;
  • ekstrakty z palmy sabałowej (saw palmetto, Serenoa repens) – ma wiele punktów uchwytu, m.in. miejscowe hamowanie wpływu testosteronu, blokada receptorów alfa-adrenergicznych, działanie rozluźniające i antyproliferacyjne; jest to bardzo popularny lek, z którym przeprowadzono wiele badań; wyniki nie są jednoznaczne, ale wskazują na skuteczność w długiej perspektywie i na przydatność u tych mężczyzn, którzy nie mogą stosować alfa-blokerów;
  • ekstrakt z pokrzywy zwyczajnej, skuteczny w dawce 600 mg co 12 godz. (wymaga, podobnie jak większość produktów naturalnych, wielotygodniowego, nawet wielomiesięcznego przyjmowania).

Autorzy zwracają uwagę na konieczność uwzględnienia preferencji pacjenta w wyborze rodzaju leczenia. Inaczej chory może zadecydować o przyjmowaniu suplementów sam, niekoniecznie dokonując optymalnych wyborów. Doświadczony i wykształcony w fitoterapii lekarz z pewnością będzie lepszym przewodnikiem po bogatym świecie nutraceutyków, może choćby wskazać na optymalne połączenia i pomóc uniknąć stosowania specyfików o nieudowodnionej skuteczności lub niebezpiecznych. Ogromne znaczenie ma też indywidualizacja leczenia, dostosowana do stanu klinicznego: u różnych osób wskazane mogą być zupełnie inne metody.

Na podstawie

Csikós E, Horváth A, Ács K, Papp N, Balázs VL, Dolenc MS, Kenda M, Kočevar Glavač N, Nagy M, Protti M, Mercolini L, Horváth G, Farkas Á, On Behalf Of The Oemonom. Treatment of Benign Prostatic Hyperplasia by Natural Drugs. Molecules. 2021 Nov 25;26(23):7141. doi: 10.3390/molecules26237141. PMID: 34885733; PMCID: PMC8659259.