Suplementacja magnezu zmniejszyła częstość poważnego powikłania chemioterapii, jaką jest gorączka neutropeniczna. Badanie kliniczne przeprowadzone w Meksyku wskazuje, że magnez pełni kluczową rolę dla funkcjonowania układu odpornościowego. 

Gorączka neutropeniczna może pojawić się u chorych leczonych za pomocą cytostatyków przeciwnowotworowych. Jest stanem zagrożenia życia, a wiąże się z wywoływanym chemioterapią głębokim niedoborem neutrofili (rodzina komórek immunologicznych zwalczających bakterie). Gorączka u takich chorych świadczy prawdopodobnie o zakażeniu, którego organizm pozbawiony ważnej grupy swoich „żołnierzy” może nie dać rady opanować.

Naukowcy z Meksyku postanowili sprawdzić, czy ogniwem łączącym gorączkę neutropeniczną z chemioterapią może być brak magnezu. Leki przeciwnowotworowe mogą bowiem uszkadzać nerki (i zmniejszać w ten sposób odzyskiwanie magnezu z moczu) albo jelita (i utrudniać wchłanianie magnezu). Magnez zaś jest istotny dla funkcjonowania układu odpornościowego na wielu poziomach, m.in.:

  • bierze udział w aktywacji makrofagów;
  • reguluje czynność granulocytów;
  • bierze udział w syntezie przeciwciał;
  • jest istotny dla komunikacji między limfocytami T i B. 

W opisywanym badaniu klinicznym sprawdzono skuteczność suplementacji magnezu u dzieci z litymi guzami nowotworowymi, które otrzymywały chemioterapię opartą na cisplatynie (lek cytostatyczny, którego działaniem ubocznym może być gorączka neutropeniczna). Dawka magnezu wynosiła 250 mg doustnie (245 mg tlenku magnezu i 5 mg glukonianiu magnezu); grupa kontrolna nie otrzymywała suplementu w związku z chemioterapią. 

Okazało się, że w grupie otrzymującej magnez wystąpiło o połowę mniej epizodów gorączki neutropenicznej oraz jej powikłania – wstrząsu septycznego. Świadczy to o kluczowej roli magnezu w zapobieganiu infekcjom – co zresztą podejrzewano na podstawie badań obserwacyjnych. Po raz pierwszy jednak wykazano w badaniu klinicznym, że suplementacja magnezu istotnie zmniejsza ryzyko tak poważnych powikłań zakaźnych w grupie szczególnie narażonej. Konieczne są kolejne badania, które potwierdzą ten efekt w innych populacjach. 

Na podstawie

Cancer Chemother Pharmacol. 2020 Nov;86(5):673-679. Efficacy and safety of oral magnesium supplementation in reducing febrile neutropenia episodes in children with solid tumors treated with cisplatin-based chemotherapy: randomized clinical trial. Osvaldo D Castelán-Martínez et al.