Zespół jelita drażliwego dotyka kilkunastu procent dorosłych, z których spora część nie zdaje sobie sprawy, że jest chora. W zaburzeniach pokarmowych ziołolecznictwo ma bogaty arsenał i długą tradycję, jednak badań naukowych przeprowadzono w tym kontekście stosunkowo niewiele. Dzięki pracy przeglądowej naukowców zainteresowanych medycyną komplementarną dowiadujemy się, które nutraceutyki mają tu najlepiej udokumentowane działanie. 

Objawy jelita drażliwego to utrzymujące się kilka miesięcy bóle brzucha i zaparcia albo biegunki (albo jedno i drugie na zmianę). Gdy już uda się wypróżnić, przychodzi ulga. Dodatkowo często występują wzdęcia, a sama choroba wydaje się mieć związek z zaburzeniem komunikacji między mózgiem a jelitami (stosunkowo duża część chorych wykazuje obniżenie nastroju lub lęk, a objawy może prowokować lub nasilać stres).

W leczeniu stosuje się m.in. dietoterapię oraz nutraceutyki. Ta pierwsza to m.in. dieta FODMAP, nutraceutykami zaś zajęli się autorzy omawianej pracy przeglądowej. Zajęli się jednak wyłącznie analizą ziół „zachodnich”, medycyna chińska i inne tradycyjne systemy dalekowschodniej medycyny ludowej są stosunkowo trudne do oceny metodą badań klinicznych – aczkolwiek jedno z ziół indyjskich „przemknęło się” i trafiło na listę tych skutecznych.

Trzeba tu podkreślić, że przegląd autorów nie ocenia samej skuteczności ziół, a jedynie wskazuje, które zostały przebadane w warunkach badań klinicznych, które dały powtarzalne wyniki. To pozwala wnioskować, że po podaniu kolejnym osobom prawdopodobnie również mogą okazać się skuteczne – nie oznacza natomiast, że nie istnieją inne naturalne substancje, które przyniosą ulgę w zespole jelita drażliwego. Po prostu nie wszystko jest wielokrotnie przebadane klinicznie.

A jakie nutraceutyki są najlepiej przebadane w kontekście tej choroby? Najlepsze w badaniach naukowych okazały się:

  • olejek miętowy;
  • aloes;
  • asafetyda, czyli zapaliczka cuchnąca (w kuchni indyjskiej stosowana jako przyprawa).

Chorzy na zespół jelita drażliwego dość często uciekają się do metod medycyny komplementarnej. Po części dlatego, że nie znajdują pomocy w klasycznej farmakoterapii, po części z powodu jej działań niepożądanych. Psychoterapia, relaksacja, dieta i nutraceutyki okazują się w tej chorobie szczególnie ważnym uzupełnieniem leków na receptę.

Na podstawie

Complement Ther Med 48, 102233  Jan 2020 Western Herbal Medicines in the Treatment of Irritable Bowel Syndrome: A Systematic Review and Meta-Analysis. Jason A Hawrelak, Hans Wohlmuth, Martina Pattinson, Stephen P Myers, Joshua Z Goldenberg, Joanna Harnett, Kieran Cooley, Claudine Van De Venter, Rebecca Reid, Dawn L Whitten