Czy witamina D jest panaceum na ból głowy? Nie. A jednak u części osób jej suplementacja może pomóc zmniejszyć częstość napadów migreny – uważają polscy lekarze z Collegium Medicum w Bydgoszczy.

Uwagę w swoim artykule zwracają jednak nie tylko na witaminę D, ale i magnez. Magnez bowiem jest niezbędny dla prawidłowej syntezy witaminy D w skórze, witamina D z kolei zwiększa wchłanianie magnezu z przewodu pokarmowego, a magnez poprawia efektywność działania witaminy D – te dwa mikroelementy diety są powiązane sprzężeniami zwrotnymi i oba współdziałają ze sobą, o czym warto pamiętać (pewni naukowcy uważają nawet, że suplementacja witaminy D bez uzupełnienia niedoboru magnezu może być szkodliwa).

W mózgu są obecne receptory dla witaminy D, jak również enzymy ją aktywujące, przez co można wnosić, że witamina D jest istotnym elementem dla prawidłowego funkcjonowania tkanki nerwowej. I faktycznie – mamy dowody naukowe, że uczestniczy ona w regulacji rozwoju neuronów, chroni je przed uszkodzeniem, wpływa na neurotransmisję dopaminergiczną, cholinergiczną czy serotoninergiczną (stąd, jak się uważa, związek niedoboru witaminy D z zaburzeniami nastroju czy ryzykiem demencji).

Działanie przeciwbólowe witaminy D jest wciąż kontrowersyjne. Mimo ewidentnych związków z przewodzeniem sygnałów bólowych i wskazówek z badań klinicznych, że takie działanie występuje, metaanalizy nie zawsze wykazują skuteczność suplementacji witaminy D w tym wskazaniu. Oznacza to, że działanie przeciwbólowe może nie być uniwersalne (np. może przejawiać się tylko w specyficznych rodzajach bólu).

Autorzy przyjrzeli się bacznie bólom głowy. Z ich analizy wynika, że istnieje kilka potencjalnych mechanizmów działania witaminy D w migrenie. Są to:

  • działanie przeciwzapalne;
  • przeciwdziałanie zjawisku sensytyzacji bólowej (nadmierna reakcja neuronów na bodźce o nieszkodliwym nasileniu);
  • wpływ na gospodarkę magnezową (dzięki poprawie wchłaniania magnezu może ujawnić się jego działanie stabilizujące błony komórkowe neuronów i powstrzymujące je przed aktywacją, co w przypadku neuronów odpowiadających za percepcję sygnałów bólowych może oznaczać niewystąpienie bólu) – badania kliniczne potwierdzają, że suplementacja magnezu działa przeciwmigrenowo;
  • wpływ na produkcję tlenku azotu, który jest kluczowym związkiem regulującym rozkurcz naczyń krwionośnych, a zaburzenia naczyniowe są nieodłącznym elementem napadu migreny;
  • wpływ na wytwarzanie neurotransmiterów.

A jak w bólu głowy działa suplementacja witaminy D? Znakomita większość badań wskazuje, że suplementacja witaminy D zmniejsza częstość napadów bólu głowy, mimo że nie wpływa na ich nasilenie. To akurat dobra wiadomość, bo o ile medycyna współczesna dysponuje wieloma skutecznymi lekami przerywającymi ból głowy, znacznie gorzej jest ze środkami redukującymi ich występowanie. Wiele badań obserwacyjnych wskazuje też, że bóle głowy (nie tylko migrenowe) są częstsze u osób z niedoborem witaminy D. Najwięcej dowodów wskazuje jednak na migrenę. U tych osób, zwłaszcza jeśli mają niedobór witaminy D (a ten można wręcz zakładać w naszym kraju w okresie jesienno-zimowym) i magnezu, suplementacja może się okazać najskuteczniejsza. Musi trwać odpowiednio długo (kilka miesięcy) i dążyć do wyrównania stężenia witaminy D we krwi (u niektórych osób nie wystarczą do tego standardowe dawki, co nie oznacza oczywiście, że należy z definicji stosować jej duże dawki!). Najlepiej dobierać dawkę witaminy D i magnezu pod kontrolą lekarską.

Na podstawie

Nutrients. 2020 Jan 17;12(1). The Role of Vitamin D in Primary Headache-from Potential Mechanism to Treatment. Nowaczewska M, Wiciński M, Osiński S, Kaźmierczak H.