Wiedza o znaczeniu biologicznym witaminy C znacznie poszerzyła się w ostatnich latach. Dzięki niedawnej pracy przeglądowej niemieckich mikrobiologów mamy możliwość zapoznać się z najnowszymi informacjami o wpływie witaminy C na mikroorganizmy i naszą zdolność zwalczania infekcji [1]. I nie tylko.

Jeśli chodzi o nasz układ odpornościowy:

  • witamina C stymuluje komórki NK. Są to specyficzne limfocyty, rodzaj białych krwinek, które podróżują po naszym organizmie wypatrując m.in. komórek nowotworowych, a gdy je znajdą – zabijają. Już sam ten fakt powinien skłaniać do dbania o codzienne dostarczanie witaminy C!
  • witamina C jest gromadzona przez białe krwinki i uczestniczy w regulacji ich czynności:
    • w makrofagach zmienia ekspresję genów odpowiedzi na białka bakteryjne, wygasza produkcję cytokin prozapalnych, stymule je do fagocytozy,
    • zabezpiecza granulocyty obojętnochłonne przed uszkodzeniem i spowolnieniem, wzmacnia ich zdolności do niszczenia bakterii,
    • stymuluje rozmnażanie limfocytów T,
    • zwiększa ilość przeciwciał wydzielanych przez limfocyty B,
  • witamina C działa bezpośrednio przeciwbakteryjnie:
    • hamuje wzrost niektórych gatunków/szczepów (nie wszystkie bakterie są na nią wrażliwe),
    • wzmacnia działanie przeciwbakteryjne innych naturalnych substancji, np. zawartych w zielonej herbacie czy granacie,
    • zwiększa skuteczność antybiotyków stosowanych w celu eradykacji Helicobacter pylori, przeciwdziała niekorzystnym zmianom błony śluzowej żołądka indukowanym przez to zakażenie,
  • witamina C hamuje też replikację wirusów: polio, grypy (przy zakażeniach dróg oddechowych witamina C akurat jest przez lekarzy często zalecana), opryszczki (a czy ktokolwiek próbował skrócić objawy, suplementując witaminę C?),
  • … oraz działa przeciwpasożytniczo, choć efekt ten wykazano póki co tylko u myszy i nie jest pewne, czy działa bezpośrednio na pasożyty, czy też po prostu wspiera układ odpornościowy;
  • jest za to witamina C aktywna wobec drożdżaków Candida albicans – hamuje ich rozmnażanie.

Mimo tych ciekawych i wielce obiecujących właściwości, nie ma zbyt wielu badań klinicznych, które oceniałyby skuteczność suplementacji witaminy C u ludzi w różnorakich zakażeniach. Kontrowersją pozostaje jej skuteczność w sepsie – dla przykładu, duże badanie kliniczne CITRUS-ALI, które miało wyjaśnić rewelacyjne obserwacje profesora Marika przyniosło tak dziwne wyniki, że trudno je interpretować (w wielkim skrócie: wyszło, że witamina C faktycznie zmniejsza śmiertelność w sepsie, choć kompletnie nie wiadomo, dlaczego tak się dzieje) [2]. Trzeba zatem czekać na zakończenie kolejnych dużych badań klinicznych, które zostały rozpoczęte już jakiś czas temu.

Na podstawie

  1. Eur J Microbiol Immunol (Bp). 2019 Aug 16;9(3):73-79. Immunomodulatory and Antimicrobial Effects of Vitamin C. Mousavi S, Bereswill S, Heimesaat MM.
  2. Effect of Vitamin C Infusion on Organ Failure and Biomarkers of Inflammation and Vascular Injury in Patients With Sepsis and Severe Acute Respiratory Failure: The CITRIS-ALI Randomized Clinical Trial. Fowler AA, Truwit JD, Hite RD et a. JAMA. 2019;322(13):1261–1270.