Aromaterapia, arytmia, rozrusznik i lęk

Aromaterapia z zastosowaniem olejku lawendowego może przyczyniać się do redukcji lęku i zmęczenia u pacjentów z implantowanym kardiowerterem-defibrylatorem. Zaobserwowali to autorzy badania klinicznego z Turcji, a samo badanie przeprowadzono wśród pacjentów przychodni kardiologicznej szpitala uniwersyteckiego. 

Implantowany kardiowerter-defibrylator (ICD, implantable cardioverter-defibrillator) to wszczepiane pod skórę klatki piersiowej małe urządzenie, które monitoruje pracę serca i w razie groźnej arytmii może ją automatycznie przerwać, a w razie zatrzymania pracy serca – przywrócić ją wyładowaniem elektrycznym (dlatego nierzadko jest nazywane „rozrusznikiem” serca). Nagłe wyładowania są bolesne i nieprzewidywalne, a ich wystąpienie wiąże się ze świadomością, że bez urządzenia serce „właśnie by stanęło”. Poczucie braku kontroli nad pracą serca i świadomość ryzyka zgonu generuje napięcie psychiczne i nierzadko wiąże się ze zwiększonym poziomem lęku. To, jak również podstawowa choroba serca, ograniczenia aktywności fizycznej oraz przyjmowane leki może z kolei powodować przewlekłe zmęczenie. 

Autorzy włączyli do badania 86 takich pacjentów, przydzielając ich losowo do grupy interwencyjnej lub do grupy kontrolnej. Przydział ten odnawiano co tydzień, a grupy parowano względem wieku i płci. Aromaterapię prowadzono przez 4 tygodnie. Interwencja polegała na wdychaniu każdego wieczoru przez 2 minuty przed snem, olejku lawendowego. Grupa kontrolna otrzymywała wyłącznie standardową opiekę. 

Na początku badania między grupami nie stwierdzono istotnych statystycznie różnic. Mimo to, już po tygodniu w grupie aktywnej interwencji odnotowano istotnie większą redukcję wskaźników lęku i zmęczenia w porównaniu z grupą kontrolną, z wyjątkiem podskal emocjonalnej i poznawczej skali Piper (służy do oceny nasilenia zmęczenia w aspekcie 4 wymiarów: zachowania i codziennego funkcjonowania; emocjonalnego, tj. wpływu zmęczenia na nastrój; sensorycznego, czyli odczuć fizycznych związanych ze zmęczeniem; oraz kognitywnego, czyli tego, jak zmęczenie wpływa na koncentrację, myślenie i motywację).

Obserwacje te sugerują, że aromaterapia olejkiem lawendowym może przyczyniać się do obniżenia poziomu lęku i zmęczenia u pacjentów z wszczepionymi kardiowerterami-defibrylatorami (ICD), co może przekładać się na jakość życia.

Inhalacja olejku lawendowego działa fizjologicznie na kilka sposobów. Pobudzenie receptorów węchowych wiąże się z aktywacją dróg wiodących do układu limbicznego oraz hipokampa. W tym pierwszym sygnały przetwarzane są przez ciało migdałowate (odpowiedzialne za reakcje emocjonalne), w tym drugim wpływają na procesy związane z pamięcią i nauką. Jeszcze inne działanie olejku lawendowego obejmuje wpływ na autonomiczny układ nerwowy, co może prowadzić do relaksacji i wygaszania reakcji nerwowo-hormonalnych uruchamianych w stresie. 

Jest to pierwsze badanie oceniające efekty aromaterapii olejkiem lawendowym w opisanej grupie. Interwencja ta może się okazać przydatnym uzupełnieniem standardowej opieki. Z uwagi jednak na ograniczenia badania (np. brak zaślepienia) konieczne jest potwierdzenie tych wyników w kolejnych pracach. 

Na podstawie

Us SA, Taşcı S, Demirtaş AO. The effect of lavender essential oil aromatherapy on anxiety and fatigue in patients with implantable cardioverter defibrillator: randomized controlled trial. Explore (NY). 2025 Sep-Oct;21(5):103233. doi: 10.1016/j.explore.2025.103233. Epub 2025 Aug 5. PMID: 40795547.