Suplementacja czosnku redukuje markery przewlekłego stanu zapalnego – wnioskują na podstawie niedawnej metaanalizy naukowcy z ośrodków medycznych w Teheranie (Iran) oraz Szkoły Zdrowia Publicznego Johnsa Hopkinsa w Baltimore (USA).

Impakt tej wiedzy jest niebagatelny, bowiem tlący się, przewlekły stan zapalny nie boli i trudno go rozpoznać w typowo wykonywanych badaniach z różnych wskazań. Markery stanu zapalnego wymagają albo badania metodami wysokiej czułości (np. oznacza się hs-CRP, a nie po prostu CRP) albo specjalistycznej aparatury, wykorzystywanej głównie w badaniach naukowych (np. do oznaczeń cytokin prozapalnych). Tymczasem przewlekły stan zapalny uważa się obecnie za ważne ogniwo w rozwoju licznych chorób cywilizacyjnych, jak choroba wieńcowa, udary, cukrzyca typu 2, otyłość, niektóre nowotwory, udarów, wiemy też, że jego obecność przyczynia się do skrócenia jakości życia. Jest więc o co walczyć, zwłaszcza że w tym szczególnym stanie ogromne znaczenie przeciwzapalne ma…. dieta.

Autorzy pracy postanowili przyjrzeć się roli czosnku. Czy ma znaczenie dla funkcjonowania układu immunologicznego? Czy jego suplementacja wpływa na markery zapalenia? Jeśli tak, można by pośrednio sądzić o korzystnej jego roli dla profilaktyki cukrzycy, chorób układu krążenia i in. W tym celu przeprowadzili metaanalizę dostępnych randomizowanych badań klinicznych, z której wynika, że:

  • suplementacja czosnku istotnie redukuje podwyższone stężenie CRP – jest to tzw. białko C-reaktywne, wytwarzane w wątrobie w reakcji na stan zapalny (nawet w odległych regionach ciała); przewlekłe podwyższenie stężenia CRP wiąże się ze zwiększonym ryzykiem miażdżycy i jej powikłań, np. zawału serca czy zaburzeń rytmu serca; można więc przypuszczać, że czosnek poprzez działanie modulujące czynność układu odpornościowego ma potencjał zapobiegania miażdżycy już na wczesnych jej etapach; ważna wiadomość jest taka, że korzystny efekt suplementacji był wyraźniejszy, jeśli trwała ona dłużej;
  • suplementacja czosnku istotnie redukuje stężenie interleukiny-6 (IL6), cytokiny prozapalnej, czyli białka służącego do komunikacji między komórkami odpornościowymi i stymulującego reakcje zapalne; prawdopodobnie czosnek wpływa na aktywność genów regulujących wydzielanie tych cytokin w odpowiedzi na infekcje czy uszkodzenie tkanek;
  • suplementacja czosnku istotnie redukuje stężenie czynnika martwicy nowotworów (TNF) – jest to kolejna cytokina prozapalna (nazwa jest myląca, wzięła się stąd, że kiedyś uważano ją za czynnik służący do walki z nowotworami, później okazało się, że białko to ma wiele innych funkcji). TNF wytwarzany jest m.in. w odpowiedzi na białka bakteryjne i jego wzrost może świadczyć np. o nieszczelności jelita i przedstawaniu się toksyn do krwiobiegu;
  • suplementacja czosnku nie wpływa istotnie na stężenie adiponektyny i leptyny – dwóch hormonów wydzielanych przez tkankę tłuszczową.

Wyniki te wspierają dawniejsze obserwacje o działaniu przeciwzapalnym czosnku; tłumaczą też widoczne w niektórych badaniach korzyści, jakie daje regularne spożycie czosnku dla ochrony serca i naczyń. Przypomnijmy, że do substancji aktywnych czosnku należą związki siarki, odpowiadające też za charakterystycznych zapach czosnku, jak allicyna, S-allilocysteina, S-metylocysteina, sulfotlenki czy ajoen.

Na podstawie

J Nutr. 2019 Apr 1;149(4):605-618. Garlic Supplementation Reduces Circulating C-reactive Protein, Tumor Necrosis Factor, and Interleukin-6 in Adults: A Systematic Review and Meta-analysis of Randomized Controlled Trials. Darooghegi Mofrad M, Milajerdi A, Koohdani F, Surkan PJ, Azadbakht L