Resweratrol może być przydatny w profilaktyce i leczeniu zespołu metabolicznego – piszą autorzy artykułu oferującego bardzo ciekawe spojrzenie na przyczyny zaburzeń metabolizmu i na rolę tej cząsteczki w kształtowaniu zdrowia już od najmłodszych lat. 

„Zespół metaboliczny” to współistnienie cukrzycy typu 2, zaburzeń lipidowych, nadciśnienia tętniczego i otyłości. Wedle nowej hipotezy Gluckmana, na którą powołują się autorzy, choroba ta źródło swoje ma jeszcze w okresie płodowym i być może wczesnego dzieciństwa, mimo że ujawnia się kilkadziesiąt lat później. U podstaw tej teorii leży idea programowania płodowego i plastyczności rozwojowej, czyli w uproszczeniu – kształtowania wzajemnego powiązania procesów gromadzenia i wydatkowania energii oraz gry naczyniowej w początkach życia. Procesy te po wielu latach, jeśli nie są ułożone „jak w szwajcarskim zegarku”, skutkują zaburzeniami metabolicznymi, ale – i to jest dobra wiadomość – można na nie wpływać, niejako „przeprogramowywać”. I tu rolę ma pełnić resweratrol.

Resweratrol to jeden z najpopularniejszych w świecie naukowym polifenoli, wydzielany przez winogrona zaatakowane przez szkodniki (np. grzyby). Podejrzewany jest o tłumaczenie tzw. paradoksu francuskiego, ma liczne właściwości prozdrowotne wynikające z wpływu na liczne narządy. Znajduje się w czerwonym winie, w suplementach diety, często tych mających chronić naczynia i zmniejszać cholesterol, trwają prace nad zarejestrowaniem resweratrolu jako leku do leczenia choroby Alzheimera.

W aspekcie wpływu metabolicznego resweratrol:

  • aktywuje białka z rodziny sirtuin, co na poziomie komórkowym symuluje stan głodzenia – a ten działa kardioprotekcyjnie, przeciwdziała otyłości i chroni układ nerwowy przed przedwczesną śmiercią neuronów;
  • aktywuje kinazę AMP, odpowiadającą za sterowanie metabolizmem komórkowym i będącą czymś w rodzaju czujnika obecności składników odżywczych;
  • zapobiega starzeniu się komórek śródbłonka w naczyniach;
  • zmienia ekspresję genów mitochondrialnych, przez co wpływa na gospodarkę energetyczną komórek;
  • wpływa na metabolizm flory jelitowej (a więc i pojawianie się w jelitach krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych i in.);
  • działa przeciwzapalnie.

Niewiele jest badań z udziałem ludzi, a te które są, póki co przynoszą sprzeczne wyniki, co może być związane z doborem uczestników, czasem trwania eksperymentu czy problemami z biodostępnością resweratrolu. Z badań przedklinicznych wynika jednak, że resweratrol:

  • wpływa na przepuszczalność neuronów, wytwarzanie czynników neurotropowych;
  • odwraca zaburzenia neuronalne pojawiające się w przebiegu zaburzeń metabolizmu będących wynikiem stosowania diety wysokotłuszczowej i prowadzących do dysfunkcji poznawczych;
  • poprawia zaburzony metabolizm glukozy i tłuszczów w wątrobie i w mięśniach;
  • przyczynia się do poprawy regulacji działania układu renina-angiotensyna-aldosteron, którego dysregulacja uważana jest ważną przyczynę nadciśnienia tętniczego;
  • hamuje gromadzenie tkanki tłuszczowej i promuje uwalnianie z niej tłuszczu, stymuluje też przekształcanie tkanki tłuszczowej białej (gromadzącej energię) w brunatną (spalającą tłuszcz), a więc działa odchudzająco;
  • zmniejsza insulinooporność tkanek w cukrzycy.

Póki co resweratrol wydaje się ultrainteresującą cząsteczką z punktu widzenia leczenia chorób cywilizacyjnych związanych z brakiem ruchu i złą dietą. Nie jest tajemnicą, że znacznie łatwiej brać pigułki niż wyjść pobiegać i zrezygnować z tłustych, mięsnych, ale i niestety smacznych posiłków. Nie wiemy, czemu u ludzi wyniki badań nie są równie spektakularne jak rezultaty badań na zwierzętach, ale liczne trwające badania z pewnością przybliżą nas do odpowiedzi. Póki co próbuje się nawet wykorzystywać pochodne resweratrolu, by wzmocnić jego działanie. Czekamy na więcej wiadomości o tej cudownej cząsteczce!

Na podstawie

Int J Mol Sci. 2019 Jan 28;20(3). The Effects of Resveratrol in the Treatment of Metabolic Syndrome. Hou CY, Tain YL, Yu HR, Huang LT.